Welzijnscheck varkens telt per onderdeel

De Welzijnscheck geeft varkenshouders handvatten bij maatregelen tegen het couperen van staarten. Dat is in de varkenshouderij nog een gangbare praktijk, maar EU-wetgeving staat dat officieel alleen toe als een varkenshouder maatregelen neemt om bijtgedrag te voorkomen waaronder het doen van een deugdelijke risico-inventarisatie/welzijnscheck. Helpen de genomen maatregelen onvoldoende, dan kan de dierenarts een attest uitschrijven waardoor couperen mogelijk blijft.

De EU-wetgeving dateert van 2008. In 2018 gaf de Europese Commissie aan meer te gaan handhaven op het naleven van de regelgeving rond couperen. In die tijd gaf demissionair minister van Landbouw Carola Schouten aan dat in Nederland in 2030 het routinematig couperen van staarten bij biggen moet zijn beëindigd.

Plan van aanpak

Als hulpmiddel om te stoppen met couperen ontwikkelde de varkenssector de Welzijnscheck. Daarin zijn per diercategorie alle onderdelen opgenomen die van invloed kunnen zijn op het bijtgedrag aan oren, staarten en flanken. De Welzijnscheck is per 1 juli 2020 opgenomen in de IKB's (certificaten voor ketenkwaliteit).

In het plan van aanpak dat erbij hoort, beschrijven varkenshouders welke aanpassingen zij doorvoeren om het risico op bijtgedrag te verminderen. Gedacht kan worden aan aanpassingen in klimaat, voeding, gezondheid en/of management.

Op basis van de Welzijnscheck, het plan van aanpak en het bijtgedrag op het bedrijf kan worden vastgesteld of het verantwoord is om bij één of enkele tomen te beginnen met het houden van varkens met lange staarten. De Welzijnscheck kan echter ook worden gebruikt wanneer er bijtproblemen zijn. 'Het is een tool voor alle typen van bijtgedrag', geeft Bartels aan.

Welzijnscheck herzien na eerste ervaringen

2020 was het eerste jaar dat de Welzijnscheck moest worden ingevuld. De kritiekpunten die daarbij in de praktijk naar voren kwamen, zijn verzameld en worden verwerkt in een versie 2.0. Hiervoor zijn verschillende werkgroepen opgezet van varkenshouders, biologische varkenshouders en erfbetreders.

De verwachting is dat de vernieuwde versie 1 juli gereed is. Zo krijgt de biologische varkenshouderij een eigen Welzijnscheck en wordt de methode van scoren anders. In de vernieuwde versie maakt het stoplichtsysteem (groen - oranje - rood) plaats voor een systeem met punten per onderdeel. Het idee daarachter is dat varkenshouders zo sneller en eenvoudiger de onderdelen in beeld krijgen waarop ze kunnen scoren.

Vertraging inzet welzijnscoaches

Ondernemers die aan de slag willen met lange staarten zouden daarvoor per 1 januari een beroep kunnen doen op speciaal opgeleide welzijnscoaches. Die coaches zijn er inmiddels wel, geeft Bartels aan, maar door corona loopt hun opleiding vertraging op. Die start nu per september gebeuren, waardoor de coaches in 2022 beschikbaar zijn om varkenshouders met raad en daad bij te staan.

Meer informatie over de Welzijnscheck is te vinden bij Vitale Varkenshouderij.