Schouten: verduurzaming niet alleen aan markt overlaten

Het CDA had vragen gesteld naar aanleiding van twee voorbeelden waaruit volgens deze fractie blijkt dat een hoger prijsniveau voor voedsel door de consument niet wordt geaccepteerd. In Duitsland liet de Lidl meer betalen voor vlees in de winkels. Maar deze verhoging werd teruggedraaid, omdat de vleesverkoop in die winkels stagneerde en consumenten overstapten naar een concurrerende supermarkt.

Een ander voorbeeld is volgens het CDA de PlanetProof-melk. Het aanbod van deze melk bleek groter te zijn dan de vraag. Daardoor heeft FrieslandCampina besloten om met minder boeren verder te gaan voor die melkstroom. 'Welke conclusies trekt de minister hieruit?', wilde het CDA weten.

Samenwerking in de keten

Volgens Schouten speelt de consument een belangrijke rol in de verduurzaming van de voedselproductie, maar kan die het ook niet alleen. De studie 'Voedselconsumptie veranderen' van het Planbureau voor de Leefomgeving laat volgens de minister zien dat dit alleen lukt in samenwerking met ketenpartijen en overheden. Supermarkten, horeca en voedingsmiddelenproducenten spelen daarin een belangrijke rol.

De consument kiest volgens Schouten wel steeds vaker voor duurzaam geproduceerd voedsel. In 2019 bedroeg het percentage duurzaam voedsel binnen de totale voedselbestedingen 14 procent.

De landbouwminister zoekt naar mogelijkheden voor 'milieubeprijzing'. Dat kan volgens haar op verschillende manieren, bijvoorbeeld door het verschaffen van heldere informatie over de 'echte prijs' van voedsel.

Belasting op vervuilende productie

Een belasting op relatief vervuilende voedselproductie is ook mogelijk, maar Schouten vraagt zich af of supermarkten deze hogere prijs dan wel doorberekenen aan klanten. 'Als niet iedereen dat doet, en supermarkten elkaar beconcurreren, leidt dat tot chaos en ineffectiviteit. Want consumenten laten zich volgens haar ook, en in sommige groepen vooral, door prijs leiden. Met als gevolg: wat goedkoper is op een andere plek, trekt de vraag naar zich toe.'

Maar dat is volgens Schouten niet het hele verhaal. Het is volgens haar lang niet altijd helder voor een consument op welke manier voedsel wordt gemaakt. 'Hoewel prijs een belangrijk – en in sommige situaties het belangrijkste – aankoopcriterium is, laten de berichten ook zien dat duurzaamheid zich niet als vanzelf verkoop’. Zolang de meerwaarde van duurzaamheid niet zichtbaar is, is het niet verwonderlijk dat consumenten hun keuze alleen baseren op prijs.'