'COV en CDA slachten kip met gouden eieren'

Op 1 februari plaatste Jos Goebbels van de vleessector COV een opinie in Nieuwe Oogst. Hierbij pleitte hij voor een eerlijke vleesprijs, maar niet als de overheid hiervoor in actie komt. Daarmee heeft hij – net als het CDA – de kip met de gouden eieren geslacht en ontneemt hij veehouders een aanzienlijke toekomstige inkomstenbron, die bijna even groot is als alle EU landbouwsubsidies.

In Duitsland werken landbouworganisaties samen met CDU juist wel aan het optuigen van een kip met gouden eieren: een consumentenheffing op vlees, zuivel en eieren waarbij de heffingsopbrengst van 3,6 miljard euro per jaar rechtstreeks wordt bijgeschreven op bankrekeningen van veehouders.

Duitse concurrentie

COV, LTO en CDA zullen nog wel eens achter de oren krabben als Duitse veehouders straks wel veel geld beuren omdat consumenten daar straks meer gaan betalen voor kaas, vlees en eieren en de boeren hier het nakijken hebben. Concurrentie met Duitse veehouders zal lastiger worden in onze grootste afzetmarkt.

CDU-landbouwminister Julia Klöckner liet weten in 2021 een heffing op vlees en zuivel te presenteren die veehouders jaarlijks en eenmalig voor investeringen voldoende geld oplevert om het dierenwelzijn te verbeteren. In ons buurland krijgen veehouders dus binnenkort wel veel geld, betaald uit een verbruiksbelasting op vlees van waarschijnlijk 40 eurocent per kg vlees, 2 eurocent per kg melk en 15 cent per kg kaas. Maar in Nederland niet, als het aan COV en CDA ligt.

Wel wil het COV met landbouwminister Carola Schouten onderzoeken hoe de overheid een heffing op vlees kan invoeren. De kern van het voorstel van Schouten is immers een reële beprijzing op vlees, zoals dit 22 april vorig jaar aan de Tweede Kamer is voorgesteld: via een verbruiksbelasting per kg vlees, op milieugrondslag. Dit leidt tot een lagere vleesconsumptie (conform Schijf van Vijf) en tot lagere zorgkosten en 9000 minder chronisch zieken per jaar. Nu de zorgkosten jaarlijks hard stijgen en een lagere ziekenhuisbezetting nodig is, een mooi plan!

Geen melkkoe

Anders dan Goebbels stelt, is een heffing op vlees juist geen melkkoe voor de overheid, maar is het een soort bestemmingsheffing om de sector te verduurzamen, net als bij de vrachtwagenheffing en de energiebelasting. Het idee is dat zeker de helft van de vleesheffingsopbrengst wordt gebruikt om veehouders financieel – zeker 20 jaar - te belonen voor inspanningen op het gebied van milieu, natuur en dierwelzijn en eerlijke prijs.

De andere helft gaat naar consumenten via een btw-verlaging op groente en fruit (waar LTO Glastuinbouw ook al voor pleitte) en verhoging van inkomens van lage inkomensgroepen zodat zij vlees kunnen blijven eten, als vlees gemiddeld met 20% stijgt vanaf 2023 en met gemiddeld 40 procent in 2030. Prijsstijgingen van 80 procent op vlees zijn gemiddeld dus niet aan de orde zoals Goebbels beweert.

30.000 euro

Ook Pieter Omtzigt keerde zich 9 januari op het CDA-congres tegen een eerlijke vleesprijs. Daar negeerde hij dat 67 procent van de CDA-stemmers een vleesheffing van 1 euro/kg wil ten gunste van veehouders en verkocht hij onzin bij een stemming over een bijpassend amendement van het CDA-Duurzaamheidsnetwerk. Toen heeft ook het CDA de kip met de gouden eieren geslacht, want dit zou veehouders jaarlijks 600 miljoen euro opleveren, omgerekend 30.000 euro per veehouder per jaar gemiddeld.

Omtzigt, de held van de toeslagaffaire, liet blijken niet te weten dat het voorstel uit zijn eigen partij enorme voordelen heeft voor boer, burger en milieu. Hij noemde drie argumenten tegen een duurzaamheidsheffing op vlees: 1. het inkomen van veehouders zou omlaag gaan; 2. de internationale concurrentiepositie van veehouders zou verslechteren en 3. een fiscale verhoging op vlees zou onuitvoerbaar zijn vanwege samengestelde producten zoals een plakje vlees op een pizza.

Lagere inkoopprijzen

Zoals hierboven is beredeneerd, zal net als in Duitsland het inkomen van boeren netto juist omhooggaan als een consumentenheffing op vlees wordt gebruikt om boeren extra te betalen voor hogere duurzaamheids- of dierwelzijnsinspanningen. Het risico dat supermarkten een heffing op vlees afwentelen op boeren via lagere inkoopprijzen kan juridisch afgedekt worden en bovendien zijn eventuele inkomensdalingen volgens vele economen veel kleiner dan de extra uitkeringen aan boeren vanuit de heffingsopbrengst.

Het plan kan onze veehouders helpen om op de buitenlandse afzetmarkt te kunnen blijven concurreren. Plakjes vlees op een pizza vormen geen praktische belemmering. Er ligt een initiatiefwet waarin fiscale experts van naam hebben aangegeven hoe die afbakening kan plaatsvinden. Diverse politieke partijen gunnen in hun verkiezingsprogramma veehouders die extra inkomsten uit een milieuheffing op vlees of supermarktheffingen voor een omslagfonds, zie LTO verkiezingstracker. Want een boer(in) kan niet groen doen als hij/zij rood staat.