'Twee werelden'

Column Algemeen Nico Bouwman 11 dec 2020 om 12:00uur

Wie een theoretisch vak heeft geleerd, komt er na verloop van tijd achter dat er eigenlijk twee werelden bestaan. De wereld die wordt gedoceerd op de onderwijsinstelling en de ‘echte wereld’ in de praktijk.

Dat overkwam ook mij toen ik ruim zeven jaar geleden afstudeerde. Rechten is een door en door theoretisch vak. Toen ik na mijn studie advocaat werd, kwam ik tot de ontdekking dat veel regels in de praktijk niet werken zoals de wetgever het ooit had bedacht.

Een van de onderdelen in het juridisch vak waarin ik dat het duidelijkst meen te zien, is het pachtrecht. Het pachtrecht sluit al lange tijd niet meer aan bij de praktijk, waardoor een grote groep agrariërs zich niets aantrekt van de officiële pachtregels. Zo’n 30 procent van het totale pachtareaal is niet bij de grondkamer aangemeld en zo onttrokken aan de formele regelgeving.

Informele pacht

Ik zie overal om me heen zulke gevallen van informele pacht. Akkerbouwers die een opslagschuur ‘huren’. Veehouders die nog werken met grondgebruikersverklaringen, terwijl voor het gebruik van het land ook wordt betaald. Telers die een huurovereenkomst sluiten voor het gebruik van een kas.

Nico Bouwman, advocaat agrarisch recht

Meestal gaat het gewoon goed en zijn de betrokken partijen er tevreden mee. Gelukkig maar. De gevallen die mijn kantoor bereiken, zijn naar mijn overtuiging de uitzondering. Maar dan kan het wel knap vervelend worden voor één van partijen. Vaak voor de eigenaar die de onroerende zaak in gebruik gaf en die dus verpachter blijkt te zijn.

Voorbeelden

Een paar voorbeelden: een boer die een deel van de stal dacht te ‘verhuren’, blijkt dan bijvoorbeeld ineens aan een langdurig pachtcontract vast te zitten. Een akkerbouwer die grond ruilt met melkveehouders en dat niet op een goede manier vastlegt, noch laat goedkeuren, zit opeens opgescheept met reguliere pacht. De wet trekt zich namelijk niets aan van wat je boven de overeenkomst zet. Pacht is pacht, ook al noem je het ‘huur’, ‘ruil’, ‘grondgebruikersverklaring’ of wat dan ook.

Dat informele pacht best veel voorkomt, heeft deels te maken met onwetendheid. Anderzijds nemen mensen het risico. In de veronderstelling dat de ander te vertrouwen is. Of vanuit de gedachte dat het altijd nog goed is gegaan. Mijn advies: denk er goed over na. De belangen kunnen groot zijn.