Reductiedoelen stikstofakkoord vallen zwaar

Het akkoord, dat dankzij steun van SP, 50Plus en SGP een meerderheid heeft in zowel de Tweede als Eerste kamer, stuurt aan op een extra reductie van de stikstofuitstoot tot 50 procent in 2035. In dat jaar moet bijna driekwart van de gevoelige natuur niet meer belast worden met een te hoge stikstofneerslag. Ook slaat het kabinet een tussentijds piketpaaltje: in 2025 moet 40 procent van de natuur op een gezond stikstofniveau zitten.

Versoepelingen zijn er ook te vinden in het akkoord. Het kabinet belooft de PAS-melders eindelijk te legaliseren. En bij de gerichte opkoop van bedrijven behoort ook verplaatsing tot de mogelijkheden. Hiermee is het bekritiseerde 'beroepsverbod' voor boeren die zich laten uitkopen van tafel.

LTO Nederland ziet in het stikstofakkoord positieve stappen als het legaliseren van de PAS-melders, maar kan zich niet vinden in de zwaardere reductiedoelen. De belangenorganisatie mist een onderzoek naar de economische en sociale gevolgen en constateert dat het verdienvermogen voor boeren consequent wordt genegeerd. Ook mist LTO nog een goed functionerend stikstofregistratiesysteem.

Onderzoek noodzakelijk

'Als met verzwaarde doelen nog meer reductie wordt gevraagd, is de noodzaak van zo'n onderzoek en de afweging ervan extra noodzakelijk. Dan kan blijken hoeveel extra geld nodig is en beschikbaar moet komen. Ook de Raad van State constateerde dat de sociaaleconomische afwegingen van het wetsvoorstel onvoldoende zijn', aldus LTO.

Daarnaast blijft de belangenorganisatie aandacht vragen voor de onzekere situatie waarmee de bedrijven kampen en voor de grote problemen die zij ondervinden met de financiering, bedrijfsontwikkeling en overnames. Dat vergt volgens LTO een duidelijk en fair financieel afsprakenkader met banken.

Ook Farmers Defence Force noemt het stikstofakkoord 'slecht nieuws voor de landbouw'. Tegenover het ANP zegt een FDF-woordvoerder dat 'het erop lijkt dat de landbouw alsnog het hele stikstofprobleem van Nederland mag oplossen.' Volgens FDF zal de stikstofwet zorgen voor nog veel meer problemen en procedures.

Leefbaarheid in de knel

BoerBurgerBeweging (BBB) vreest dat door het akkoord de leefbaarheid op het platteland in de knel komt. De partij, die volgend jaar meedoet aan de verkiezingen, begrijpt dat coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en de oppositiepartijen SP, SGP en 50Plus met het akkoord kunnen instemmen. 'Het platteland wordt door deze regering in de uitverkoop gezet', zegt BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas.

Volgens BBB zal de stikstofruimte die vrijkomt bij het uitkopen van boeren ten gunste komen van vliegveld Lelystad, distributiecentra, datacenters en andere sectoren die 'het uitzicht en de biodiversiteit vernietigen'.

Aan de kant van milieuorganisaties is ook teleurgesteld gereageerd op het akkoord, maar dan omdat de gemaakte afspraken niet ver genoeg zouden gaan. 'Probleem is dat deze regering de aftakeling van onze natuur als een juridisch probleem ziet, in plaats van een ecologisch probleem', zegt voorzitter Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment (MOB).

Vollenbroek maakt als MOB-voorzitter destijds de PAS-regeling aanhangig bij de raad van State. Hij noemt het akkoord met de oppositie 'koehandel met wat splinterpartijen'.

Beter voorstel

Milieudefensie concludeert dat het nieuwe voorstel 'niet de angel uit de stikstofcrisis haalt'. Wel erkent de organisatie dat het nieuwe voorstel beter is dan het vorige, maar wijst erop dat de minister minder ver gaat dan de adviescommissie onder leiding van Johan Remkes heeft aangeraden. Remkes acht halvering van de stikstofuitstoot in 2030 noodzakelijk voor de natuur. De milieuorganisatie mist 'een omslag naar echt natuurvriendelijke landbouw en emissievrij verkeer'.

Donderdagmiddag debatteert de Tweede Kamer over de stikstofwet. Dan zal ook meer duidelijk worden over de wensen die SP, 50PLUS en SGP ingevuld zien voor hun steun aan het maatregelenpakket.