LTO: 'Margeverdeling zegt niets over verdienmodel'

Dat stelt LTO Nederland, mede namens de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), Glastuinbouw Nederland, de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) en het Biohuis, in een reactie op de Agro-Nutri Monitor 2020. Deze geeft een analyse van de prijsontwikkeling van reguliere en biologische melk, uien, tomaten, wittekool/zuurkool, peren en varkensvlees in de periode 2017-2018. Het onderzoek is verricht op verzoek van het ministerie van LNV en uitgevoerd door de ACM en Wageningen Economic Research.

De boerenorganisaties waarderen de inzet om de land- en tuinbouwmarkten transparanter te maken. Maar de eerste resultaten van de monitor bevatten nog te veel onduidelijkheden om harde conclusies te kunnen trekken, stelt LTO.

De monitor heeft als doel de prijsvorming in de keten inzichtelijk te maken en problemen bij de prijsvorming aan het licht te brengen die verduurzaming bij de ketens belemmeren. Uit de gehouden enquêtes in het onderzoek blijkt dat boeren en tuinders weinig zicht hebben op de marges die hun afnemers maken.

Diversiteit onderbelicht

LTO vindt dat de uitkomsten van de monitor geen volledig beeld geven van de diversiteit tussen bedrijven in de primaire sector, waardoor appels met peren worden vergeleken. Hetzelfde geldt voor de invloed die internationale markten hebben, een onderdeel dat in de monitor volgens de boerenorganisaties onderbelicht blijft.

Ook de periode 2017-2018 waarover de eerste vergelijking is gemaakt, geeft volgens LTO een beperkte blik op de werkelijkheid. Per jaar kan de inkomenssituatie in de land- en tuinbouw namelijk verschillen als gevolg van bijvoorbeeld marktontwikkelingen, het weer en ziekten of plagen. Daarnaast geeft het weergeven van margeverdeling in de keten, zoals de monitor nu doet, nog geen beeld van het verdienmodel van verschillende schakels.

Structurele meerprijs

De monitor wil antwoord geven op de vraag of nog duurzamer produceren voldoende wordt beloond. Volgens LTO wekt het rapport de indruk dat alleen biologisch produceren duurzaam zou zijn. Nederlandse boeren en tuinders produceren al duurzaam en willen graag verdere stappen zetten, maar daarvoor is zekerheid over een structurele meerprijs nodig, aldus de boerenorganisaties, die zien dat die meerprijs er in veel gevallen niet is of alleen maar tijdelijk.

Om de cijfers beter te kunnen duiden, roepen de organisaties op om de primaire sector structureel en eerder te betrekken bij het vervolgonderzoek in 2021. Daarbij is een intensievere samenwerking met de onderzoekers en de andere ketenpartijen nodig. Alleen op die manier krijgen boeren en tuinders straks een instrument waarmee ze beter inzicht krijgen in prijsopbouw, margeverdeling in de keten en faalkosten.

• Lees hier de uitgebreide reacties vanuit de land- en tuinbouwsector.