Tien over twaalf voor weidevogel

Jeroen de Vries van agrarisch collectief Súdwestkust was begin september heel duidelijk in een brief aan de leden van Provinciale Staten: 'Voor de weidevogels aan de Zuidwestkust van Friesland was 2020 een verloren jaar.' Een van de belangrijkste oorzaken, zo meldde De Vries, is de extreem hoge druk van predatoren.

Het collectief voor agrarisch natuurbeheer is niet de enige met zo'n dramatisch verhaal over opgevreten eieren en pullen. Uit alle hoeken van de provincie komen dergelijke veldberichten. Ook onderzoeker Jos Hooijmeijer van de Rijksuniversiteit Groningen geeft aan dat het slechte broedseizoen te wijten is aan predatie.

Een hoog waterpeil, plasdras, kruidenrijk grasland en uitgesteld maaien. Boeren-, natuur- en landschapsorganisaties zorgen hiermee voor perfect mozaïekbeheer. En toch is het niet genoeg. Door het Nederlandse soortenbeschermingsbeleid is er een disbalans ontstaan die steeds groter wordt.

Evenwicht is zoek

De populaties van predatoren nemen hand over hand toe, terwijl de weidevogels in aantal afnemen. De steenmarter, wezel, hermelijn, vos, bruine rat, (wilde) kat, zwarte kraai, kiekendief, buizerd, reiger en sinds kort ook de ooievaar zijn samen de weidevogels veruit de baas geworden. Het evenwicht is zoek in de weidevogelgebieden.

Erg slecht nieuws voor de weidevogel, maar het raakt de grutto het meest. Het voortbestaan van deze nationale vogel, een rodelijstsoort, staat op het spel. Driekwart broedt in Nederland en daarvan bijna een derde in Friesland.

Dat betekent dat Friesland een grote verantwoordelijkheid heeft voor de instandhouding van de soort. Die verantwoordelijkheid heeft de provincie zich ook aangetrokken. Er wordt jaarlijks ruim 20 miljoen euro uitgegeven aan goed georganiseerd weidevogelbeheer.

Dweilen met de kraan open

Ondertussen is het in het veld dweilen met de kraan open. De eieren en pullen verdwijnen voor het grootste deel in de magen van diersoorten die ook een beschermde status hebben, maar ondertussen te grote populaties vormen voor een gezond natuurlijk evenwicht.

CDA Fryslân vindt dat we niet op deze wijze door kunnen gaan en dat er nu een keus moet worden gemaakt. De provincie heeft gekozen voor de grutto, dan kan niet de kool én de geit worden gespaard.

Afgelopen week stond de startnotitie voor de aanpassing van de nieuwe provinciale nota beheer en schadebestrijding op de agenda in de Friese Staten. Die moet leiden naar nieuw beleid voor het beheer van schadelijke diersoorten.

Zo snel mogelijk starten met pilots

We hebben erop aangedrongen dat het beleid voor het volgende broedseizoen klaar is. Ook hebben we samen met andere partijen Gedeputeerde Staten opgedragen zo snel mogelijk ruimte te zoeken om met pilots aan de slag te gaan.

Beide voorstellen zijn door de Staten aangenomen met een ruime meerderheid. Een goed signaal. De knop van predatiebeheer is de enige waar we relatief snel aan kunnen draaien om het tij nog te keren. Uitstel met nog een jaar zal boeren, beheerders en vrijwilligers verder demotiveren en dat is het laatste wat we willen. 'Het is niet meer vijf voor twaalf voor de weidevogel, maar tien over twaalf', om met de woorden uit de brief van Jeroen de Vries te eindigen.

Ik hoop dat dit besef in alle verantwoordelijke besturen en organisaties doordringt.