Boeren gaan schade processierups claimen

Dat zegt directeur Bastiaan Meerburg van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) tegen Nieuwe Oogst. Landbouwminister Carola Schouten bestempelde het KAD onlangs tot landelijk informatiecentrum voor boeren en burgers met vragen over de bestrijding van de eikenprocessierups. Het KAD pakte stevig door en gaf direct een oogststop-advies af voor delen van percelen waar gewas mogelijk in aanraking komt met brandharen van de rups.

Dit gewas kan door de hele keten gevaar opleveren voor de volksgezondheid, stellen het KAD en GGD Nederland. Huisartsen worden al weken overspoeld door patiënten met jeukklachten. Dit zijn de milde symptomen die de brandharen veroorzaken. Ernstiger klachten als rode huiduitslag met bulten, ontstoken ogen, keel, neus en luchtwegen zijn mogelijk en worden ook gerapporteerd.

Indicatief

Uitgewaaide rupsharen - zo'n 700.000 per rups - worden door het KAD tot op vijftig tot honderd meter vanaf aangedane bomen massaal teruggevonden. Het advies om gewas dat op minder dan twintig meter afstand van de nesten staat niet te oogsten, is dan ook slechts indicatief. 'Het is aan boeren zelf of zij het verantwoord vinden hun vollegrondsgroente wel of niet te oogsten. Ook de wind kan hierin bepalend zijn.'

Eén ding lijkt zeker, zegt Meerburg: 'Het is een kwestie van tijd voordat boeren en telers die het oogstadvies opvolgen hun claims gaan indienen bij provincies en gemeenten. Uiteraard willen ze hun schade verhalen op de beheerder van de gronden waar de eiken te vinden zijn, omdat ze delen van hun perceel niet kunnen oogsten.'

Die claims acht de KAD-voorman kansrijk: 'Ik ben geen jurist, maar een rechter gaat deze claims toetsen op de inspanningsverplichting die de grondeigenaar heeft. Als deze de rupsen niet bestreden heeft, is hij in gebreke gebleven.'
Meerburg legt nadruk op de inspanningsverplichting die grondeigenaren hebben. 'Let wel, dat is dus geen resultaatverplichting. De grondeigenaar is gewoon verantwoordelijk voor goed onderhoud.'

Gefaald

Bas Slagter, bloemkoolteler en bodemcoach bij Landbouwportaal Noord-Holland, is het roerend eens met de visie van het KAD: 'Kijkend naar de impact van dit schadelijke insect, vind ik dat de overheid volop gefaald heeft in de aanpak ervan. Ik als groenteteler ben eigenlijk blij dat deze volksplaag zich nu zo massaal aandient en hoop dat de hoge heren en dames die erover gaan, hiervan leren. Want dit wordt jaar op jaar erger.'

Slagter ziet dan ook weinig heil in de huidige bestrijdingstactieken van de bedrijven die de overheid inzet. Hij teelt zelf sinds 1995 zo milieuvriendelijk mogelijk op zijn percelen; circa 150 hectare bloemkool.
'Als bodemcoach ben ik groot fan van groenbemesting en gezond bodemleven, maar deze uitwassen moet je chemisch bestrijden en niet met een stofzuiger. We hebben de middelen ervoor maar gebruiken ze niet.'

Blij met oproep

Slagter is blij met de oproep van het KAD die hopelijk een stuk bewustwording onder boeren en telers teweegbrengt.Dat is ook de insteek van directeur Meerburg, die onlangs op tv bij Eenvandaag een proefperceel van Wageningen University & Research toonde waar de rupsennesten letterlijk boven het gewas hingen. 'Ik weet niet of er in het land percelen te vinden zijn waar de situatie zo overduidelijk gevaarlijk is als daar, maar sluit dat zeker niet uit.'

En wat als boeren maling hebben aan het oogstadvies en hun mogelijk besmette gewas alsnog aanbieden in de keten? 'Die boeren nemen zelf een risico met hun gezondheid', zegt Meerburg. 'En met die van ketenmedewerkers en consumenten.'