Heeft ongebonden politiek toekomst?

Column Algemeen Klaas Johan Osinga 01 jun 2019 om 06:45uur

De meesten van ons zijn nog opgegroeid met Nederland 1 en 2. Meer smaken waren er niet. Jongeren geloven je niet, als erover vertelt. De Netflix-generatie kiest zelf wanneer en wat ze willen zien. Je hebt je eigen individuele consumptiepatroon met jouw speellijst. De verandering vindt bijna ongemerkt plaats, maar het bepaalt veel.

Neem de politiek. Als deze Nieuwe Oogst in de bus valt, hebt u al gestemd voor het Europees Parlement. In veel andere EU-lidstaten gaan ze op 26 mei naar de stembus. Maar in heel Europa zien we de opmars van politiek op maat. Meer partijen en versnippering en vervagende grenzen tussen ideologieën. In Nederland hadden we zestien partijen op het stembiljet. In het Verenigd Koninkrijk richtte Nigel Farage de Brexit Party op en pakt meteen de koppositie in de peilingen.

Wereldwijd zien we de opkomst van alternativo's die het traditionele midden overvleugelen. De Amerikaanse president Donald Trump deed het met één zin: 'Make America Great Again'. Een derde van de Amerikanen voelt zich al niet meer gebonden aan een partij. In Oekraïne kiezen ze een grappenmaker als president. De Franse president Emmanuel Macron overvleugelde met zijn 'En Marche!' de traditionele politiek. Matteo Salvini regeert Italië met zijn antimigratiepartij Lega.

LTO heeft in samenwerking met partners de afgelopen weken een reeks verkiezingsdebatten gehouden in het hele land. We nodigden kandidaten van zeker tien partijen uit. Steeds hadden we vier, vijf, zes of zelfs negen kandidaten in het panel. Want de jaren zijn voorbij dat je met twee partijen meerderheden kon vormen. Ook in Brussel wordt besluitvorming lastiger, met straks grote eurosceptische fracties. Partijgrenzen vervagen, maar nationale grenzen nog zeker niet. Je hebt steeds meer groepen nodig om meerderheden te vinden.

In heel Europa zien we de opmars van politiek op maat

Klaas Johan Osinga, beleidsspecialist team Internationaal LTO Nederland

Wij ondervinden de gevolgen van deze politiek op maat, want besluiten zijn niet altijd rationeel en gaan nogal eens in tegen de belangen van boeren, tuinders en vissers. Wij moeten in het Europees Parlement de komende vijf jaar breed proberen samen te werken.

De vraag is ook of we zo nog verder kunnen. De Europese Commissie houdt al openbare raadplegingen. Uw eigen Nieuwe Oogst heeft een lezerspanel al bevraagd over de nexit. Misschien moeten belangrijke wetsvoorstellen vaker per referendum worden voorgelegd aan belanghebbenden. In Zwitserland lijkt het te werken. Dan kan ieder steeds weer zijn persoonlijke keuze maken zonder ideologisch gebonden te zijn.