Vegen van erf is leuk klusje met accuveegmachine

'Waarom ik me heb gemeld als deelnemer aan het project 'Zelf meten erfafspoeling'?' Henk Dekker lacht en meldt dat hij nieuwsgierig van aard is. 'Je hoort en leest veel over negatieve gevolgen van erfafspoeling. Ik ben bestuurslid geweest bij Waterschap Vallei en Veluwe en daar kwam het onderwerp regelmatig ter sprake. Ik was benieuwd hoe het werkelijk zit.'

Samen met zijn vrouw en zoon heeft Dekker een gemengd biologisch bedrijf in Putten. Ze melken 50 koeien en hebben 65 fokzeugen en 350 vleesvarkens.

Twintig veehouders

Aan het project 'Zelf meten erfafspoeling' deden vorig jaar twintig veehouders mee. Het gaat om een project van Waterschap Vallei en Veluwe, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Gebiedscoöperatie O-gen en het Gelderse project 'Wijs met Water'.

Het project begon met een startbijeenkomst, waarbij de deelnemers voorlichting kregen over erfafspoeling en op welke manier ze de metingen kunnen uitvoeren. Dat gebeurde met lakmoespapiertjes. De deelnemers maten na regen met de lakmoespapiertjes op drie plekken op het erf de hoeveelheid stikstof en fosfor in het water.

Langdurige droogte

'Vorig jaar was een bijzonder jaar door de langdurige droogte. Daardoor zijn er minder meetmomenten geweest dan we vooraf hadden ingepland', vertelt Dirk Johan Feenstra van Projecten LTO Noord, projectleider van 'Zelf meten erfafspoeling'.

Alle meetresultaten die de veehouders verzamelden, heeft Projecten LTO Noord anoniem verwerkt en in een aantal gevallen vergeleken met laboratoriumtesten.

'Zoals van tevoren wel verwacht, zijn de meetresultaten die je met lakmoespapiertjes kunt behalen, niet zo betrouwbaar als de resultaten die voortvloeien uit de analyse van watermonsters in het laboratorium. Maar ze vormen wel een goede indicatie en zijn daarmee bruikbaar', vertelt Feenstra.

Sms'je

Dekker ervoer het bemonsteren van het water bij zijn erf niet als een grote belasting. 'Vooraf maakte ik een schetsje van ons erf met daarop aangegeven hoe het water afspoelt en op welke plekken het in sloten stroomt. Op momenten dat er regen naderde, kreeg ik van de projectleiding een sms'je met het verzoek om na de voorspelde regenval metingen te verrichten', vertelt hij.

'Ik nam dan watermonsters op de plek waar de afvoerbuis van het erf in de sloot komt en ook 50 meter daarvoor en 50 meter na de buis. Het werken met de lakmoespapiertjes om te bepalen hoeveel nitraat en fosfaat in het water zit, was even wennen. Maar na een paar keer is ook dat goed te doen.'

Vier momenten

Uiteindelijk waren er vorig jaar vier momenten waarop de veehouder zijn monsternames verrichtte. De resultaten waren voor hem onthullend. 'We zagen dat er flink verschil was in de uitkomsten tussen metingen die ik verrichtte bij een erf met behoorlijk wat kuilvoerresten en metingen op het moment dat het erf keurig schoon was. In het laatste geval was er vrijwel geen nitraat en fosfaat meetbaar.'

Dekker trok voor zichzelf de conclusie dat een schoon erf goed voor het milieu is. Daar liet hij het niet bij. De veehouder oriënteerde zich op mogelijkheden om zijn erf op een makkelijke manier schoon te maken. 'Voorheen deden we dat met de bezem. Maar dat is veel werk en niet leuk. Met als gevolg dat je het vegen vaak al snel uitstelt.'

Wikken en wegen

Na wikken en wegen schafte de ondernemer een elektrische veegmachine met een accu aan. 'We hadden ook kunnen kiezen voor een veegmachine achter de trekker, maar die moet je eerst aankoppelen, als je aan de slag wilt. Deze veegmachine kun je pakken en dan direct aan de slag gaan', vertelt hij.

'Het werkt makkelijk en daardoor is het vegen van het erf nu een leuk klusje geworden dat we vaak doen. Ook mijn zoon doet het graag. Een schoon en opgeruimd erf is niet alleen gunstig om erfafspoeling te voorkomen, het werkt ook prettiger.'

Netjes houden

Dekker concludeert dat erfafspoeling geen enkel probleem hoeft te zijn, als je als veehouder je erf netjes houdt. 'Op een makkelijke manier kun je als boer je steentje bijdragen aan het schoonhouden van het oppervlaktewater.'

De veehouder heeft nog lakmoespapiertjes overgehouden na het project en is van plan die dit jaar te gebruiken om steekproefsgewijs te meten hoe het gesteld is met de waterkwaliteit rond zijn boerderij.

Bewustwording

'Door de uitzonderlijke droogte in 2018 kunnen we geen harde conclusies verbinden aan de meetresultaten van de deelnemende veehouders', zegt Feenstra. 'Maar wat wel bijzonder is, is de bewustwording die dankzij het zelf meten is ontstaan bij de boeren. De investering van Dekker in een veegmachine is daarvan een mooie illustratie. Hij bereikt met zijn veegmachine dat zijn erf schoner is en blijft en er dus minder erfafspoeling is.'

Mogelijk komt er dit jaar een vervolg op project 'Zelf meten erfspoeling' voor veehouders in de Valleiregio.