Groen licht gloort voor Crispr-Cas

Het Europese Hof van Justitie doet eind juli uitspraak over de interpretatie van de regelgeving in de Europese Unie rondom genetische modificatie (gmo) van planten. De aanleiding is een rechtszaak die in Frankrijk is aangespannen door enkele maatschappelijke organisaties tegen de Franse staat. De organisaties willen duidelijkheid over de status van genetisch aangepaste variëteiten in koolzaad en zonnebloemen.

De uitspraak van het Hof wordt als een goede indicatie gezien voor de richting van de regelgeving inzake gmo in Brussel. Voorafgaand aan de Franse rechtszaak heeft de advocaat-generaal Michal Bobek van het Europese Hof van Justitie in een notitie zijn opinie gegeven over gerichte mutaties in planten. Hij concludeert dat mutaties zonder het gebruik van kunstmatig of synthetisch DNA niet zouden moeten vallen onder de EU-regels voor genetische modificatie.

Nationale maatregelen

In een wetenschappelijke publicatie in Nature Biotechnology juichen enkele onderzoekers van Wageningen University & Research (UR) deze denkrichting toe. Zij gaan ervan uit dat de aanpak die Bobek voorstaat de mogelijkheid geeft aan de EU-lidstaten om nationale maatregelen te treffen voor rassen die zijn ontwikkeld met nieuwe veredelingstechnieken. Volgens de onderzoekers krijgen de lidstaten daarmee de vrijheid om zelf te bepalen of veredelde planten na extra toelatingsonderzoek op de markt mogen worden gebracht.

Een van de publicerende onderzoekers is Kai Purnhagen, expert internationaal recht bij Wageningen UR. Hij stelt dat het advies van Bobek ruimte geeft om te innoveren in de plantenveredeling en de mogelijkheid biedt om de veiligheid van het milieu en de consumenten te waarborgen. 'Het is in elk geval goed dat niet alle rassen die dankzij gerichte mutatie een nieuwe eigenschap hebben verkregen over één kam worden geschoren', aldus Purnhagen.

• Lees ook: CLTV pleit voor meer coulance gmo

Behoefte aan duidelijkheid

Diverse veredelingsspecialisten benadrukten onlangs tijdens de middag van de Plantenveredeling in Wageningen de behoefte aan duidelijke regelgeving voor nieuwe veredelingstechnieken. Die bijeenkomst werd georganiseerd door Wageningen UR en het biotechbedrijf KeyGene.

Volgens Ernst van den Ende, directeur van de Plant Sciences Group van Wageningen UR, leveren nieuwe veredelingstechnieken een belangrijke bijdrage aan de wereldwijde voedselzekerheid. Hij vindt dat de regelgeving daarbij geen struikelblok mag zijn. Van den Ende gebruikt de term precisieveredeling. 'Met de kennis die we tegenwoordig hebben overgenomen van landbouwgewassen, lukt het beter om gewenste eigenschappen in te kruisen. De plantenveredeling wordt daardoor efficiënter en beter voorspelbaar.'

Onderzoeker Henk Schouten houdt zich bij de Plant Science Group bezig met toepassingen van Crispr-Cas in appels. Hij onderzoekt onder meer de mogelijkheid om gericht allergiegenen en vatbaarheidsgenen voor bepaalde ziekten uit te schakelen.

Identiek aan natuurlijke mutaties

Schouten noemt de interpretatie van Bobek van de EU-richtlijnen voor genetische modificatie interessant. Het houdt volgens de onderzoeker grofweg in dat het initiëren van mutaties is toegestaan, zolang de veredelde producten identiek zijn aan natuurlijke mutaties. 'Hopelijk richt de Europese Commissie zich bij de uiteindelijke regelgeving meer op het resultaat van de veredeling en minder op het proces dat eraan voorafgaat.'