Politiek draagvlak voor zonnepark op landbouwgrond ontbreekt

De politieke partijen in de Tweede Kamer voelen over het algemeen niet veel voor zonneparken op agrarische grond. Dat blijkt uit een peiling onder diverse partijen. De politiek is verdeeld over wie de regie moet hebben, om wildgroei tegen te gaan. Dit is de slotaflevering van een serie over zonneparken.

Politiek+draagvlak+voor+zonnepark+op+landbouwgrond+ontbreekt
© Fotografie Twan Wiermans

De politieke partijen krijgen de handen niet op elkaar voor zonneparken op agrarische grond. Politici van VVD, CDA, D66, ChristenUnie, PvdA en SP vinden niet dat de opwekking van energie ten koste moet gaan van de voedselproductie.

'De vraag is of landbouwgrond geschikt is voor energieproductie en zou moeten worden ingezet voor zonneparken', zegt VDD-Kamerlid Helma Lodders.

'Onvoldoende onderzoek'

'Wat betekent het voor onze voedselproductie? We zijn als Nederland tweede voedselexporteur van de wereld. Dat is mede doordat we ons land efficiënt benutten. Daarnaast is er onvoldoende onderzoek beschikbaar over wat het plaatsen van zonnepanelen op landbouwgrond doet met bijvoorbeeld de bodemvruchtbaarheid.'

Landbouwareaal hebben we nodig voor circulaire economie

William Moorlag, Tweede Kamerlid namens de PvdA

CDA is van mening dat het behoud van natuur en landschap en vruchtbare landbouwgrond moet zijn geborgd. 'Gezien de voedseltekorten in de wereld, hebben we de opdracht zuinig te zijn op onze kostbare landbouwgrond', zegt CDA'er Jaco Geurts.

Jaco Geurts: (CDA): 'Zuinig zijn met landbouwgrond.'
Jaco Geurts: (CDA): 'Zuinig zijn met landbouwgrond.' © DIRK HOL

'Eerst dienen we de daken vol te leggen. Desgewenst kan er ruimte zijn voor zonnepanelen op gronden die minder geschikt zijn voor landbouwproductie, mits de kosten voor de samenleving niet onnodig worden opgedreven', vervolgt hij.

Waterstof

D66 vindt dat de reductie van CO2-uitstoot en de toename van duurzame energie voor een deel kan worden gerealiseerd met met windmolens op zee en waterstof. 'Maar we hebben ook energie nodig die op land wordt opgewekt', zegt Kamerlid Rob Jetten.

'Er zijn nog duizenden vierkante meters dak zonder zonnepanelen, daar ligt wat ons betreft de prioriteit. In sommige gevallen kunnen zonneparken ook nuttig zijn. Daarbij willen we er goed op letten dat dit niet ten koste gaat van vruchtbare landbouwgrond.'

Conflicten

De agrarische productie en energieproductie gaan conflicteren, verwacht PvdA'er William Moorlag. 'Dat conflict is nu nog beperkt, maar het zal toenemen.'

Hij vervolgt: 'Het agrarische productieareaal produceert in de toekomst niet alleen voedsel, maar ook groene grondstoffen. Het beschikbare landbouwareaal hebben we dus ook nodig voor de circulaire economie. Denk bijvoorbeeld aan de zetmeelproductie voor bioplastics. We moeten dus heel zuinig zijn op ons areaal. Agrarische grond is ook in de toekomst hard nodig.'

William Moorlag (PvdA): 'In het stedelijk gebied kun je fietspaden overdekken met zonnepanelen.'
William Moorlag (PvdA): 'In het stedelijk gebied kun je fietspaden overdekken met zonnepanelen.' © Dirk Hol

De neveneffecten van zonneparken stuiten ook de ChristenUnie tegen de borst. 'Zonneweides hebben impact op grondprijzen, dat is nadelig voor met name jonge boeren, het landschap en onze natuur', stelt Kamerlid Carla Dik-Faber.

Niet concurreren

'Als er toch een zonnepark wordt aangelegd, dan mag die niet concurreren met onze voedselvoorziening en ook niet nadelig zijn voor de natuur, waaronder weidevogels.'

Alle politici denken overigens wel dat zonne-energie een plek moet krijgen in Nederland. Ze vinden zonder uitzondering dat eerst moet worden gekeken naar de mogelijkheden op dijken, taluds, vuilstorten, restruimten bij infrastructuur, industrieterreinen en daken van stallen, grote gebouwen of scholen. Op die manier worden geen andere functies verdrongen.

'Zonneladder'

Dik-Faber is voorstander van de 'zonneladder', waarbij trapsgewijs eerst wordt gekeken naar daken, dan naar grondgebonden parken binnen de bebouwde omgeving en daarna pas daarbuiten. 'Op die manier kunnen we landbouw en natuur zoveel mogelijk ontzien en zorgen we toch voor de groei van zonne-energie.'

De VVD vindt dat de overheid een handje mag helpen bij het benutten van de daken. 'Bijvoorbeeld door nadrukkelijk te stimuleren dat alle asbesthoudende daken die nu voor 2022 moeten worden vervangen, direct worden vervangen door energieopwekkende daken. Een praktische invulling kan velen helpen en legt zo weinig mogelijk beslag op onze agrarische sector. Niet alleen een logischere keuze, ook een mooiere.'

Helma Lodders (VVD): 'Zorg om bodemvruchtbaarheid.'
Helma Lodders (VVD): 'Zorg om bodemvruchtbaarheid.' © Dirk Hol

Wateropvangbekkens

D66 wil daar ook de wateropvangbekkens bij de glastuinbouw betrekken. 'Zonnevelden kunnen ook op water, of tijdelijk zijn.' Moorlag is voorstander van een andere oplossing: 'In het stedelijk gebied kun je fietspaden overdekken met zonnepanelen. Dan maak je dubbel gebruik van de ruimte en je maakt het fietsen aantrekkelijker, omdat je altijd droog rijdt.'

Een stabiel investeringsklimaat is noodzakelijk om alle daken te benutten, stelt Sandra Beckerman (SP). 'In Duitsland krijgen boeren een twintig jaar een gegarandeerde prijs voor de zonne-energie die ze leveren. Veel boeren hebben hierdoor panelen op hun daken geplaatst. In Nederland veranderen de regels keer op keer. Het zou voor huishoudens, collectieven en bedrijven aantrekkelijker moeten worden gemaakt om panelen op hun daken te plaatsen.'

Regie

De vraag of er landelijk beleid moet komen voor zonneparken om wildgroei te voorkomen, splijt de Tweede Kamer. VVD, CDA en D66 volgen de lijn van minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat. Hij stelde dat de regie ten aanzien van zonneparken bij de provincie en gemeente ligt.

• Lees ook: Boeren bang voor wildgroei van zonneparken

'Het Nederlandse beleid rondom de aanleg van zonneparken hebben we gedecentraliseerd naar de provincie, daar waar het volgens de VVD ook hoort, namelijk dicht bij de mensen die het betreft', zegt Lodders. 'Zo maak je beleid effectiever en efficiënter. Waar nodig kunnen maatregelen landelijk worden gestimuleerd.'

Ook coalitiegenoot CDA is die mening toegedaan. Geurts: 'CDA is van mening dat provincies en gemeenten het belang van landschap, natuur en vruchtbare landbouwgrond zouden moeten betrekken bij hun afweging waar zonneparken mogen komen. Het lijkt ons daarnaast goed als over de planning van duurzame energieprojecten, waaronder zonneparken, afstemming is met de netbeheerder.'

Grote rol voor overheid

PvdA, SP en ChristenUnie zien liever een andere lijn en vinden dat de landelijke overheid een dikke vinger in de pap moet hebben. 'Het lijkt mij essentieel dat goed wordt gekeken naar wat de beste locaties zijn. Nu dreigen goede locaties onbenut te blijven', aldus Beckerman.

Dik-Faber vindt ook dat er landelijk ruimtelijk beleid moet komen. 'In de praktijk blijken er namelijk geen duidelijke kaders te zijn voor zonneprojecten, waardoor landbouwgrond wordt volgelegd met zonnepanelen, terwijl braakliggende terreinen en geschikte daken leeg blijven.'

DEN HAAG - Algemeen Overleg van de vaste Tweede-Kamercommissie Infrastructuur en Milieu met minister Schultz van Haegen over water. Foto: Carla Dik-Faber (CU). COPYRIGHT DIRK HOL
DEN HAAG - Algemeen Overleg van de vaste Tweede-Kamercommissie Infrastructuur en Milieu met minister Schultz van Haegen over water. Foto: Carla Dik-Faber (CU). COPYRIGHT DIRK HOL © DIRK HOL

Richtinggevende uitspraken

De PvdA vind dat het Rijk richtinggevende uitspraken moet doen over zonneparken. 'We hebben schaarste aan ruimte voor onder meer wonen, water, natuur en bedrijven. Daarom hebben we in Nederland een verfijnd systeem voor ruimtelijke ordening', zegt Moorlag.

'Dan doe je er verstandig aan om landelijk afspraken te maken. Dat betekent niet dat het Rijk alles moet vastleggen, maar wel dat het met de provincies en gemeenten afspraken moet maken over wat wel en niet gewenst is. Dat is ook gebeurd met windenergie.'

Holland Solar: te veel daken blijven onbenut
Brancheorganisatie Holland Solar vindt dat de potentie van zonnedaken in Nederland onvoldoende wordt benut. Daken van scholen en bedrijven kunnen voor tientallen gigawatts aan zonne-energie opwekken. Er is nog 600 vierkante kilometer geschikt dakoppervlak vrij, waarvan 100 op agrarische gebouwen. Grondgebonden zonneparken blijven noodzakelijk, maar de claim op landbouwgrond valt volgens Holland Solar mee. Uit onderzoek van ECN, de Universiteit Utrecht en TKI Urban Energy blijkt dat Nederland in het jaar 2030 ruim 20 petajoule zonnestroom (6 gigawattpiek) kan produceren op slechts 35 vierkante kilometer agrarische grond. Dit betekent dat er in 2030 slechts 0,2 procent van het landbouwareaal nodig is voor grondgebonden zonneparken. Naar verwachting zal in 2050 de stroomproductie uit die zonneparken zijn toegenomen tot bijna 53 petajoule (ruim 16 gigawattpiek) op 0,5 procent van het landbouwareaal.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer