Zuivelen maakt zen

Tot mijn schaamte verkocht ik tot nu toe de zuivel zonder het bereidingsproces ervan te kennen. 'Kijk gerust een keer mee', nodigde Jacky me uit. Graag. En dus stap ik de volgende dag - met een haarnet op mijn hoofd - de zuivelruimte binnen, waar Jacky bezig is karnemelk te bereiden. Ze filtert juist de laatste klontjes. Deelnemer Naomi vult met een maatbeker de flessen af, Jet voorziet ze van een etiket. 'Dat ziet er georganiseerd uit, meiden.'

Naomi knikt trots. 'Ik vind dit zulk fijn werk: mijn hoofd wordt er zen van. Vooral als ik kwark in potten mag doen. Dat maakt zo'n heerlijk 'flops-flops'-geluid. En ik verheug me er altijd op aan het eind van de dag een fles mee naar huis te nemen. De aardbeienkwark is echt té lekker.'

Het zuivelen is bij veel deelnemers populair: fijn routinewerk met een verkoopbaar eindproduct als resultaat. 'Die yoghurt heb ík gemaakt', hoor ik Jet vaak stralend tegen klanten zeggen. Uiteraard regent het dan complimenten. Een enkele klant koopt zelfs meteen twee flessen.

'Het echte zuivelen - pasteuriseren, karnen, koelen, zuursel toevoegen - doe ik zelf', verduidelijkt Jacky. 'Maar bij de klussen eromheen mogen de deelnemers helpen. En ik moet zeggen: ze werken steeds zelfstandiger. Ook Niek, die in een rolstoel zit en halfzijdig verlamd is, lukt het nu om yoghurt af te vullen. Voor hem - en voor mij - is dat echt een overwinning.'

Toch lijkt het me een hele verantwoordelijkheid: de zuivel moet aan alle kwaliteitseisen voldoen, terwijl de meeste deelnemers zich niet bewust zijn van de regels die hiervoor gelden.

Jacky knikt. 'Je moet continu alert zijn. Remon slaat bijvoorbeeld soms het ontsmetten van de doppen over. Gewoon, omdat hij daar geen zin in heeft. Dat kunnen we niet toestaan; we maken voedingswaar en hebben te maken met controles. Jammer voor Remon, maar ik blijf net zolang naast hem staan tot hij alle doppen heeft ontsmet.'

Terug naar Naomi en Jet. Ze plakken het laatste etiket en glunderen. 'Weer 80 liter klaar voor de verkoop.'