'Meest ergerlijke plantje heeft toekomst'

Het zou kunnen dat in De Kwakel, in een hoekje van een oud kassencomplex, de toekomst staat van menig glastuinbouwbedrijf. Volgens de initiatiefnemers van De Brandnetelkwekerij hoeven rozentelers geen enkele aanpassing te doen om brandnetels te telen voor mierenzuur. 'Het is eenvoudig overstappen.'

De ontwikkelingen gaan snel. Volvo heeft al aangekondigd dat vanaf 2019 in elke auto een elektromotor ligt. 'Over tien jaar worden er geen diesels meer verkocht en rijden auto's en vrachtauto's op nieuwe brandstoffen', zegt Ursem. 'Auto's worden elektrisch of rijden op waterstof. Vrachtwagens, bussen en landbouwvoertuigen veel op mierenzuur en de luchtvaart stapt over op biokerosine, kerosine die afkomstig is uit zeewier.'

Mexico

De vraag is alleen: hoe komen we aan mierenzuur? In De Brandnetelkwekerij wordt hard gewerkt aan een oplossing. De initiatiefnemers haalden een brandnetelsoort uit Mexico die van nature twintig keer zoveel mierenzuur produceert als een brandnetel die in de Nederlandse natuur voorkomt. Deze wordt verder doorontwikkeld voor een optimale productie.

Voor het project werken Ursem en Koos van der Meij op persoonlijke titel samen in Hydrizine Company. Van der Meij heeft ervaring in de sierteelt. Hij houdt zicht bezig met innovatieprojecten en heeft veel kennis van ICT. Ton van Oostwaard faciliteert de ruimte in het kassencomplex waarin nog verschillende andere innovaties worden ontwikkeld.

Beschermende kleding

De plantjes die nu in de kas staan, zijn vijf weken geleden geplant. Na twee weken kwamen ze uit de grond en ze worden zo hoog als struiken. 'Over een paar maanden verhuizen we de planten naar een afgesloten ruimte ', vertelt Van der Meij. 'Dan is ook beschermende kleding nodig.'

De brandnetels geven door de grote hoeveelheid mierenzuur namelijk een veel grotere allergische reactie. 'Misschien dat daarom een meer geautomatiseerde teelt voor de hand ligt. Maar dat is een kwestie van doorontwikkeling.'

Water

Ook moet er goed worden nagedacht over water. 'Als we massaal overgaan op mierenzuur uit brandnetels als brandstof, raakt ons water op. Maar regenwater is er genoeg en hoeft niet schoon te zijn. Sterker nog: brandnetels zuiveren het.'

In De Brandnetelkwekerij wordt kippenmest gebruikt die elders moeilijk afzetbaar is vanwege het hoge stikstofgehalte. Ursem: 'Brandnetels hebben veel stikstof nodig. Je ziet dat waar kippenmest is gebruikt, geen onkruid meer groeit. Maar de brandnetels doen het er uitstekend bij en nemen de stikstof netjes op.'

Team Fast

Inmiddels is er al wat mierenzuur gewonnen uit de planten. Het ruikt naar batterij of een accu. De eerste levering is voor een project van Team Fast, een innovatief project van studenten van de Technische Universiteit Eindhoven. Zij ontwikkelen een elektrische stadsbus die gebruikmaakt van mierenzuur.

De brandnetelteelt is een duurzame teelt. 'Het product is volledig te gebruiken. Er blijven geen restproducten over', legt Van der Meij uit. 'Het mierenzuur kan als brandstof dienen. De vezels kunnen worden gebruikt om spijkerbroeken van te maken of voor natuurlijke vezels die bijvoorbeeld in de auto-industrie in het dashboard worden gebruikt. De overgebleven voedingsstoffen, zoals vitaminen A, B en C kunnen ook worden gebruikt. Iedereen kent wel brandnetelthee of brandnetelkaas. De brandnetelplant heeft veel gezonde voedingsstoffen in zich.'

Extraheren

In het proces van extraheren worden de brandnetels verhit tot 140 graden waardoor het mierenzuur en de voedingsstoffen vrijkomen en de vezels loskomen. In de kas in De Kwakel staat nu een klein apparaat. Bij grotere hoeveelheden is een grotere installatie nodig.

Van der Meij: 'Wij hebben wel ideeën hoe dat bij telers in de toekomst kan werken. Bijvoorbeeld door het gebruik van mobiele units die langs de bedrijven gaan. Een groot bedrijf kan wellicht over een eigen installatie beschikken.'

Blaasjes

Op de bladeren van de kleine brandnetelplanten zijn de blaasjes met mierenzuur al goed zichtbaar. Ursem: 'Het is een behoorlijke hoeveelheid, zeker als de planten straks zo groot zijn als struiken. We willen de planten doorontwikkelen waardoor nog veel grotere hoeveelheden per plant te behalen zijn.'

De teelt van brandnetels is vooral interessant voor rozenkwekers. Van der Meij: 'Deze teelt van rozen neemt enorm af in Nederland. De omstandigheden waaronder de brandnetels worden geteeld, zijn hetzelfde als bij rozen.'

Kans

Het is volgens Van der Meij een enorme kans voor telers waarvan de productie verdwijnt. Ook in de kas zijn geen aanpassingen nodig. 'Zo wordt het meest ergerlijke plantje dat we kennen uit de natuur, enorm waardevol', concludeert Ursem. 'Het gaat een gouden toekomst tegemoet.'