'Duurzaam, lokaal opgewekte energie is de enige weg'

Lokale coöperaties die wind- en zonne-energie opwekken, winnen steeds meer terrein in Nederland. Windenergie van het boerenerf heeft nog altijd toekomst, voorspelt Cor de Graaf, bloembollenteler in Sint Maartensvlotbrug en voorzitter van Windunie. 'Zeker in combinatie zon-PV en energieopslag.'

%27Duurzaam%2C+lokaal+opgewekte+energie+is+de+enige+weg%27
© John Oud

Windunie vierde onlangs haar vijftienjarig jubileum. De van origine Noord-Hollandse coöperatie van vooral agrariërs met een windturbine op het erf heeft inmiddels 230 leden, onder wie ook in Flevoland, Friesland en het IJsselmeergebied. Samen zijn zij goed voor 400 megawatt aan vermogen, wat neerkomt op een marktaandeel van zo'n 12,5 procent van het totaal aan windenergie op land.
De ambities reiken verder. 'Gezien de projecten waarvoor we al werken en die in ontwikkeling zijn, zal Windunie straks bij zo'n 30 procent van het opgesteld vermogen in Nederland betrokken zijn. Dat is geen luchtfietserij, maar realiteit', zegt voorzitter Cor de Graaf.

Wat is de kerntaak van Windunie?

'Het verwaarden van duurzame stroom. Daarvoor hebben we onder meer twee jaar geleden de Windunie-Pool opgericht. Daarin bundelen we het aanbod van onze leden dat vrijkomt vanuit hun oude contracten. Dat brengen we als collectief op de markt. Vanwege het grote volume is dat interessant voor energiebedrijven. Voor de leden is het weer interessant om risico's en kansen te delen.'

Wat levert een windturbine tegenwoordig op?

'Het vermogen van windturbines groeit snel. Veel oude molens hebben een opgesteld vermogen van zo'n 850 kilowatt of minder. De nieuwe generaties turbines is hoger en groter met 3 tot 7,5 megawatt aan vermogen. Met bladen die twee keer zo lang zijn, produceer je vier keer zoveel elektriciteit.
'Het rendement loopt dus sterk uiteen. Allesbepalend zijn een goede windlocatie en weinig stilstand en of je met SDE+ draait. De stroomprijs bedraagt nu 3,5 cent per kilowattuur. Vijf jaar geleden was dat nog 6 cent. Dat maakt dat oude turbines op matig windrijke locaties een laag rendement draaien.'

Is een turbine dan nog interessant voor boeren?

'Over het algemeen is het rendement goed. Ook worden windlocaties geherstructureerd; molens verdwijnen en windparken komen daarvoor in de plaats. De provincies werken daar nu aan. Soms met trekken en duwen, maar de ontwikkeling zet zich gestaag door.
'Dat biedt kansen, maar het gevolg is ook dat er locaties onbenut blijven en in sommige windrijke gebieden turbines onmogelijk gemaakt worden. Wat ons betreft een ongewenste ontwikkeling. Maar het Energieakkoord ligt er, dus we blijven proberen.'

Kunt u dat verder uitleggen?

'Het is in Nederland zo dat wat vandaag mogelijk is, morgen onmogelijk kan zijn en andersom. Dat is met het RO-beleid van windturbines al twintig jaar zo.
'Toen ik op mijn erf een turbine bouwde, dacht ik dat het de laatste solitaire windmolen zou zijn. De turbine paste naast het testveld van Energieonderzoek Centrum Nederland. Maar die is nu al zeventien jaar weg en wij bouwen nu onze derde turbine.
'En er zijn meer molens verrezen. Het beleid verandert altijd, daar kan en moet je altijd rekening mee houden. Ook bij het ontmantelen van een locatie is het goed te realiseren dat je daarmee het toekomstperspectief op het spel zet. Want ben je je vergunning kwijt, dan kun je een nieuwe turbine vergeten.'

De trend is dat er steeds meer lokaal opgewekte energie komt. Is energie een streekproduct?

'Decentraal opwekken is inderdaad de toekomst. Zeker de combinatie van windenergie met zon-PV (fotovoltaïsche zonne-energie) en opslag. Ook hierin kunnen wij als agrarisch ondernemers onze kans pakken.
'Daarbij zie je dat lokale coöperaties veel maatschappelijk draagvlak hebben. Eigenlijk legitimeert die ontwikkeling windenergie op lokaal niveau. Zo'n 20 procent van de agrariërs onderzoekt wat duurzame energie voor het bedrijf kan betekenen, dus als je de handen ineenslaat, kun je samen ver komen.
'Ook het feit dat er ruim driehonderd lokale energiecoöperaties in Nederland zijn, betekent dat veel mensen zich aangetrokken voelen tot lokaal opgewekte energie en dat ze daar grip op willen hebben. Mensen willen weten waar het vandaan komt, hoe het wordt geproduceerd en waarvoor ze betalen, net als bij streekproducten. Dat past in onze visie.'

Is dat maatschappelijk draagvlak zo belangrijk?

'Als je initiatieven vanuit omgevingsmanagement aanvliegt, kun je ook wat betekenen voor een gebied. Je ziet het vaker: als je de omgeving erbij betrekt, krijgt het meer draagvlak, komt het makkelijker van de grond en wordt de politiek ruimdenkender. Die omslag in denken moeten wij agrariërs ook maken.'

Dus duurzame, lokale energie is de toekomst?

'Het is de weg, eigenlijk de enige weg. Het milieu en het klimaat zijn heel belangrijk, maar het economische motief is ook heel helder en daarin geborgd. Zelfs als je alleen daarnaar kijkt, dan nog kom je op duurzame energieopwekking uit. Als Nederland kiest voor duurzaam lokaal opgewekte energie, realiseren we leveringszekerheid, kosteneffectiviteit en helpen we onze innovatiekracht vooruit.'

Toch kijken provincies daar anders naar.

'Dan gaat het om de landschappelijke inpasbaarheid. Bij weerstand tegen windturbines gaat het alleen daarover. Wij hebben de overtuiging dat als je lokaal opgewekte energie tastbaar maakt en zorgt dat mensen kunnen meedoen, het een positieve impact heeft op het maatschappelijke draagvlak en dat mensen energie meer gaan waarderen.'

Lokale energie groeit stormachtig

Lokale energiecoöperaties, die vooral wind- en zonne-energie opwekken, zijn bezig aan een stevige opmars in Nederland. Er zijn 313 lokale energiecoöperaties, 20 procent meer dan een jaar geleden. Tien jaar geleden waren het er twaalf. Dat blijkt uit de Lokale Energie Monitor 2016 van Hier opgewekt, een samenwerkingsverband van Hier klimaatbureau en branchevereniging Ode Decentraal.
Driekwart van de lokale coöperaties is na 2013 opgericht. Dertig jaar geleden werden de eerste twee windcoöperaties opgezet, maar de eerste lokale coöperatie ontstond in 2007: Texel Energie, een bedrijf dat zonne- en windenergie levert. Inmiddels zijn er 237 van dit soort bedrijven.
Het lokale productievermogen blijft nog wel bescheiden, ondanks de groei van de sector. Lokale energie is goed voor een capaciteit van 138 megawatt. Hier opgewekt schat dat er op korte termijn nog eens een capaciteit 150 megawatt 'lokaal' bijkomt. Daarbij gaat het om een kleine 300 megawatt.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer