Investeren in mestverwerking moeizaam verhaal

'De sector wil niet investeren in een proefinstallatie voor ultrafiltratie.' Dat stelt Bert van Setten van Solutions for Waste Water Problems (SWWP) in het Gelderse IJzendoorn. Bij ultrafiltratie wordt de dunne fractie van mest gefiltreerd. 'In meer dan 85 procent van de situaties leidde ultrafiltratie tot succes', legt Van Setten uit. 'Uitschieters waren de erg goede filtratieresultaten van de dunne fractie van zeugen.'

Richard Feijsman, eveneens van SWWP, en Van Setten hebben het hele systeem in enkele jaren geconstrueerd. 'Het staat klaar om te worden gebouwd. Maar de sector wil niet investeren in een proefinstallatie.'

Dit is een praktijkvoorbeeld. Is financiering van mestverwerking een moeilijk punt? Volgens Hans Verkerk van loonwerkersorganisatie Cumela geven initiatiefnemers inderdaad regelmatig aan dat het verkrijgen van de financiering voor hun investering in mestverwerking een probleem is. 'Daarom is enkele jaren geleden ook het Mestinvesteringsfonds opgericht door de veevoederindustrie.'

Slechte jaren

De eerste groep waaraan je zou denken bij financiering, de veehouders, heeft geen geld om de investeren in mestverwerking. Verkerk wijst op de financieel slechte jaren, zowel in de varkenshouderij als de melkveehouderij. 'Hierdoor is er weinig geld beschikbaar vanuit veehouders om te investeren in mestverwerking.'

Daarnaast hebben veehouders ook nog mislukte mestverwerkingsinitiatieven uit het verleden in het achterhoofd. Zo was er rond 2000 een aantal initiatieven - onder andere in Oost-Nederland - rond mestverwerking, waarvan uiteindelijk vrijwel niets is overgebleven. De verwerkingstechniek haperde, of de veehouders vonden een goedkopere manier van mest afzetten als ze geen leveringsplicht van mest hadden.

Verder speelt ook de afzet van producten, waar niet zelden geld bij moest. Niet zelden verdween het geïnvesteerde geld dan ook als sneeuw voor de zon.

Garanties

Ook een andere voor de hand liggende groep, de banken, staat niet te springen bij de financiering van mestverwerking. 'De afgelopen jaren waren banken in de beleving van initiatiefnemers terughoudend', licht Verkerk toe. 'Zo stellen ze hoge eisen qua inbreng van risicodragend eigen vermogen, en verder garanties dat er voldoende mest voor de fabriek is. Dit is aan te tonen door middel van harde contracten met de leveranciers van mest.' Dus ook hier komt de leveringsplicht weer om de hoek kijken.

Direct verbonden aan financiering door banken is het verstrekken van geld door de Europese Investeringsbank (EIB). Deze hanteert echter een minimum van 7,5 miljoen euro per lening. Omdat de Europese bank bovendien de helft van een lening financiert, moet de ondernemer ook nog minimaal 15 miljoen euro lenen. Dat bedrag hoeft niet in één keer te worden opgenomen, maar kan ook over een periode van meerdere jaren. Maar - vrijwel alle -agrarische ondernemers vallen daarmee af.

De Europese Investeringsbank heeft met diverse banken een overeenkomst gesloten. De EIB stelt een beperkt bedrag beschikbaar voor de kortingsregeling. EIB en Rabobank stellen nadere voorwaarden om in aanmerking te komen voor de regeling. De kortingsregeling van EIB geldt alleen bij een lening.

Crowdfunding

En dus zoeken initiatiefnemers naar andere, nieuwe mogelijkheden voor financiering van hun plannen. Zo haalde Greenferm in een aantal weken via crowdfunding ruim een ton binnen voor de bouw van een mestverwerkingsinstallatie in Apeldoorn, met een capaciteit van 350.000 ton mest per jaar. Totale investering: circa 8,4 euro miljoen euro. Greenferm biedt deelnemers een rendement van 8 procent per jaar.

Volgens initiatiefnemer Berend Dunsbergen is crowdfunding echter een duur middel en wordt die slechts ingezet voor een relatief klein deel van de financiering. De rest vult de initiatiefnemer aan met eigen middelen en met behulp van de bank. De rente die Greenferm daarvoor betaalt, is lager dan het bij crowdfunding uitbetaalde rendement.

'Voor crowdfunding heb je grote aantallen mensen nodig die een spaarcentje willen inleggen in jouw project', vult Verkerk aan. 'Crowdfunding werkt daarom het beste bij projecten die raakvlak hebben met maatschappelijk belangrijke thema's, zoals goed dierenwelzijn, duurzaamheid, sociale interactie en verbetering van het milieu. Maar de bevolking ziet mestverwerking niet als bijdrage aan één van dit soort thema's. Daarom zal crowdfunding niet makkelijk gaan.'

Verkerk noemt tot slot de grote durfinvesteerders. 'Maar deze eisen dan wel een fors rendement op hun investering. De meeste mestverwerkers kennen in hun businessplan niet zo'n groot rendement.' Daarnaast kiezen loonbedrijven en intermediairs ervoor om te investeren in mestverwerking.