'Duizend poten vertrappen grond'

Op stal genieten de koeien van de familie Nooteboom van een flinke berg ruwvoer. 'We hebben een extensief bedrijf, onze koeien geven gemiddeld 8.000 liter melk. Ze moeten het vooral doen van ons eigen gras en mais', vertelt Albert Nooteboom, die met zijn broer en ouders in maatschap boert. Hij koopt zo min mogelijk krachtvoer aan en voert daarnaast perspulp bij, onder andere vanwege het lage fosfaatgehalte. 'Hierdoor realiseren we nu een flink BEX-voordeel.'
De 250 melkgevende koeien en het jongvee ouder dan een jaar gaan binnenkort weer de wei in. De melkveehouder hoopt dat weidegang ook in de toekomst haalbaar blijft. 'Toen we de quotering nog hadden, lag ik er niet wakker van als koeien 2 liter melk per dag zakten. Iets dat vooral in de zomermaanden nog wel eens kan gebeuren. Je mist bij zo'n grote koppel koeien wel een grote hoeveelheid melk, 500 liter melk per dag. En over een periode van twee maanden gaat het om 30.000 liter. Maar dat nam ik voor lief. Ik molk dan gewoon wat extra koeien.'
Volgens hem kan dat met de fosfaatwetgeving en het gebruik van de Kringloopwijzer heel anders gaan uitpakken. 'Je wordt gedwongen om intensiever met je land om te gaan. We moeten veel efficiënter gaan voeren en boeren. Extra koeien houden om de schommelende melkgiften door weidegang te compenseren is dan niet interessant. Die koeien kosten je extra geld, want ook mestafzet wordt duurder.'
Volgens Nooteboom worden boeren door de fosfaatwetgeving gedwongen om de melkgift per koe te verhogen. En dat lukt beter als koeien jaarrond op stal staan. 'Zeker bij een grote veestapel.'

Arbeidsvreugde

De familie Nooteboom heeft altijd geweid. 'Ik vind het mooi en het geeft veel arbeidsvreugde. Maar het moet praktisch uitvoerbaar blijven en me niet te veel geld kosten', legt de melkveehouder uit. Zijn ogen beginnen te stralen als hij uitlegt wat weidegang met hem doet. 'Het is een prachtig gezicht. Als ik uitkijk over onze weilanden vol koeien, dan geniet ik.'
De 250 melkkoeien moeten het doen met de huiskavel van 30 hectare. Met circa negen koeien per hectare is dit een behoorlijk intensieve beweiding. 's Nachts blijven de koeien op stal. Ze gaan vroeg in het voorjaar naar buiten. Wil Nooteboom in aanmerking komen voor de weidepremie van FrieslandCampina van 1 cent per liter melk, dan moeten de koeien minstens 120 dagen lang zes uur in de wei lopen.
'In het voorjaar is weidegang relatief eenvoudig. Het gras is schoon en groeit snel. We verdelen de huiskavel in blokken van 5 hectare en weiden de koeien om. We streven ernaar om vóór 1 juni al zestig weidedagen te pakken.'
Later in het seizoen wordt het lastiger. De helft van de huiskavel bestaat uit zware klei en is zeer gevoelig voor structuurschade. Als het enkele dagen regent, blijven de koeien op stal. 'Duizend koeienpoten kunnen een perceel in korte tijd flink vertrappen.'
In juni stappen de Nootebooms over naar standweiden en verdelen de huiskavel in grotere blokken. In deze periode zijn ze extra alert op het grasaanbod in de wei en de hoeveelheid restvoer aan het voerhek. 'Bij ons is er altijd één persoon die voert. Deze weet wat er is gevoerd en of het schoon is opgegaan.'
Is het grasaanbod in de wei mager, dan krijgen de koeien 's morgens op stal al een flink portie ruwvoer, zodat ze met gevulde pens de wei ingaan. De melkveehouder geeft toe dat het weiden van 250 koeien niet eenvoudig is. Het vergt een flexibele planning, die grotendeels wordt gestuurd door weersinvloeden. 'Je bent er veel tijd en energie mee kwijt. Je moet, zeker bij zo'n grote koppel, heel gemotiveerd zijn.'
Hij vindt de bonus van 750 euro, die staatssecretaris Martijn van Dam van EZ beschikbaar stelt voor melkveehouders die vóór 15 april gaan weiden, een mooi gebaar. 'Maar de omstandigheden bepalen of het gaat lukken.'
Of Nooteboom in de toekomst blijft beweiden, hangt af van de uitwerking van de fosfaatwetgeving. Ook kan de hoogte van de weidepremie doorslaggevend worden. 'Om weidegang voor grotere bedrijven aantrekkelijk te houden zou de weidepremie omhoog moeten naar 1,5 cent per liter melk. Dit moet bij voorkeur wel uit de markt komen en niet door een verdere herverdeling van melkgeld. Het is jammer dat FrieslandCampina de consument nooit extra heeft laten betalen voor weidemelk. Ze hebben het gewoon weggegeven. En wat je één keer weggeeft, kun je nooit opnieuw te gelde maken.'