Test raakt boer en tuinder Test

De afspraken in het klimaat-akkoord zullen ook de agrarische sector raken. Koeien en schapen zorgen voor de uitstoot van broeikasgassen als methaan en lachgas. Methaan wordt veroorzaakt door de afbraak van organisch materiaal in de mest, en lachgas komt vrij door omzetting van stikstof in de bodem.
Een andere bron die bijdraagt aan de opwarming van de aarde is de uitstoot van CO2 die vrijkomt bij verbranding van fossiele brandstoffen. En ook de agrarische sector verbrandt haar deel van de fossiele brandstoffen.
CO2 komt ook vrij uit de afbraak van organisch materiaal in de bodem. Maar volgens berekeningen van de Rijkswaterstaat is de hoeveelheid CO2 die vrijkomt gelijk aan het de hoeveelheid CO2 die weer wordt vastgelegd door gewassen in de bodem.

Paradox

Uit cijfers van de Europese Commissie blijkt dat het overgrote deel, zo’n 60 procent, van de uitstoot komt door energieverbruik. Ook vervoer draagt met 20 procent flink bij.
Pier Vellinga, klimaatdeskundige van Wageningen UR, stelt dat de land- en tuinbouw zo’n 10 tot 20 procent bijdraagt aan de uitstoot van broeikasgassen.
In de klimaatverandering schuilt voor Nederlandse agrarische ondernemers een paradox. De opwarming kan voor een betere gewasopbrengst zorgen, maar tornt tegelijkertijd aan de groei en intensivering van de landbouw en veehouderij die bijdraagt aan een verhoogde uitstoot van broeikasgassen.
‘De gemiddelde temperatuur is de afgelopen decennia 2 graden gestegen en de regenval is met 20 procent toegenomen. En het einde van die verandering is niet in zicht’, zegt Vellinga.
‘Door het hogere CO2-gehalte in de lucht en de hogere temperatuur kunnen boeren in Nederland een hogere productie halen. Daar staat wel tegenover dat de kans op extreem weer toeneemt, wat negatieve gevolgen kan hebben voor de oogst.’

Concurrentie

De agrarische sector krijgt de komende jaren te maken met concurrentie, en wel op het gebied van CO2-uitstoot. Want in Parijs is afgesproken dat, als we onder de grens van 2 graden willen blijven, er slechts 55 gigaton meer CO2 mag worden uitgestoten dan nu het geval is.
Dat betekent dat de beperkte ruimte voor uitstoot door veel sectoren zal worden geclaimd. ‘De landbouw gaat dit ook voelen’, zegt de hoogleraar. ‘De sector is jarenlang redelijk buiten schot gebleven, maar dat zal niet zo blijven.’ Dat grote agrarische bedrijven zich hier zorgen over maken blijkt wel uit het feit dat FrieslandCampina zich bij Vellinga heeft gemeld met de vraag ‘hoe groot het quotum van broeikasgassen voor de Nederlandse melkveehouderij eigenlijk mag zijn’.
Een vraag waar Vellinga moeilijk antwoord op kan geven. ‘Dat hangt af van politieke en economische besluiten. Maar duidelijk is wel dat er concurrentie zal zijn over wie wat mag uitstoten.’

Belasting

Een belasting op de uitstoot van CO2 lijkt niet ondenkbaar. Verschillende landen als Canada hebben al een ‘carbon-tax’ ingevoerd. In Australië komt dat neer op zo’n 15 euro per ton. In Canada rond de 25.
‘Als zo’n belasting ook voor Nederlandse boeren zou gelden, zou dat zo’n 100 tot 400 euro per hectare kunnen gaan kosten’, berekent Vellinga. ‘Shell pleit ook al voor een CO2-belasting, dus waarom zou de landbouw dan daarvan uitgezonderd worden?’
Een belangrijke aantekening is wel dat in de slottekst van het klimaatakkoord gesteld wordt dat ‘de vermindering van uitstoot moet gebeuren zonder dat de productie van voedsel daarbij in gevaar komt’.
De veehouderij krijgt vaak de zwartepiet toegespeeld vanwege de uitstoot van broeikasgassen. Minder bekend is dat de natte rijstvelden een even grote bron van methaanuitstoot zijn binnen de agrarische sector. Rijstvelden staan onder water en produceren methaan doordat het organische materiaal in de bodem verteert zonder voldoende zuurstof.
In veel rijstproducerende landen wordt dan ook geëxperimenteerd met rijstsoorten waarbij minder water nodig is.

Oplossing

Daarom is het zo belangrijk dat de uitstoot van broeikasgassen nu wereldwijd op de agenda staat, zegt Pekka Pesonen van de Europese boerenvertegenwoordiging Copa-Cogeca. ‘In Europa hebben we al afgesproken om de hoeveelheid broeikasgassen met 30 procent te reduceren in 2030. Het is goed dat andere landen in de wereld hier nu ook mee aan de slag gaan.’
Hij stelt wel dat de landbouw een oplossing moet zijn en niet het probleem. ‘Boeren kunnen door goed grondgebruik en het