Met waaiers minder energie

'De Fladderfarm' prijkt op de boerderij van Van Agt. Het bedrijf dankt die naam aan de fladderstal, een andere naam voor de volièrestal. De ondernemers waren 25 jaar geleden een van de eersten in Nederland met een stal van dit type. Ook daar zagen ze de voordelen van luchtbeweging. 'Doordat de kippen hier op en neer fladderen, viel het toen al op dat de stal frisser was en drogere mest opleverde dan destijds in de kooi.'
Toch kwam het idee voor het nieuwe beluchtingssysteem juist vanuit het kooisysteem. Hier werd tussen de kooien waaierventilatie aangebracht, waarbij flappen op een soort ruitenwisserachtige manier lucht verplaatsten. Peter van Agt zag hierin kansen voor de mestbeluchting voor zijn volière. Hij bedacht een vorm van ventilatie, waarbij een as met schoepen lucht verplaatste boven de mestband.
Samen met medepluimveehouder en compagnon Peter van der Heijden maakte Van Agt een proefopstelling: een as met schoepen, aangedreven door een accuboormachine. De ondernemers merkten dat de mest hier droger van werd. Het idee viel ook stalinrichter Fienhage op, die de proef directe verder professionaliseerde met een betere motor, die continu kon draaien. Fienhage verfijnde het met specialisten uit de propeller- en waaierindustrie.
In maart 2014 is het eerste systeem geïnstalleerd. Boven de mestband draaien assen, waarmee de glooiende, 15 centimeter lange schoepen een constante luchtstroom creëren. .

RAV-lijst

Destijds kostte het veel geld om onderzoek te doen naar de ammoniakuitstoot in het kader van de Regeling Ammoniak en Veehouderij (RAV). Wageningen UR Livestock Research startte samen met de agrarische hogescholen een proef waarbij studenten, begeleid door docenten, systemen onderzochten. 'Dat scheelde fors in de kosten', zegt Van Agt. Het onderzoek werd financieel gesteund door de Stuurgroep Landbouw Innovatie Noord-Brabant (LIB).
Er werd gekozen voor een vergelijking tussen het waaierbeluchtingssysteem en het traditioneel beluchtingssysteem in dezelfde stal bij Van Agt. Daarnaast was er een controlegroep, waarbij de mest niet werd gedroogd.
Bij ieder systeem werd het drogestofpercentage onderzocht bij mest van één dag en twee en drie dagen oud. Terwijl de verschillen op de eerste dag nog nihil waren, bleek er na drie dagen een duidelijke variatie. De waaierbeluchting kwam gemiddeld op een drogestofpercentage van 47,1, terwijl die van reguliere beluchting op 43,7 procent uitkwam. Bij geen enkele vorm van beluchting kwam de mest uit op 34 procent droge stof. Bij Van Agt gaat de mest vervolgens naar een droogtunnel.
Verder werd het ammoniakgehalte in de stal van Van Agt gemeten. Dit lag dit ongeveer op hetzelfde niveau als bij het reguliere beluchtingssyteem.
Grootste voordeel van het waaiersysteem is het lagere energieverbruik, dat ook in de proef is gemeten. Terwijl voor een regulier systeem bij deze stal een vermogen van 7,50 kilowatt nodig is, kan de waaierbeluchting uit met 2,04 kilowatt.
'Op jaarbasis betekent dit voor mijn bedrijf een energiebesparing van 47.830 kilowattuur, wat neerkomt op 6.000 euro kostenbesparing. Een besparing van 73 procent op dit systeem en 40 procent over de energiekosten voor het hele bedrijf', rekent Van Agt voor.
Het systeem kan zelfs nog zuiniger worden. Terwijl op dit moment twee assen op één motor zijn aangesloten, worden binnenkort proeven gedaan met vier assen. Dit lijkt haalbaar. 'Hiermee verbruikt de waaierbeluchting zelfs de helft van de stroom dan in de proef werd gemeten.'
Zijn ervaringen zijn positief. 'Je hebt er geen omkijken naar. Het systeem reinigt zichzelf en de kippen houden het kapje boven de schoepen zuiver. Terwijl bij reguliere beluchting na iedere ronde de leidingen worden gereinigd, is dit systeem onderhoudsvrij. Bijkomend voordeel is dat in de zomerperiode, bij warm weer, een hoger toerental zorgt voor verkoeling.'
De meetresultaten zijn dusdanig dat Van Agt verwacht dat het systeem op de RAV-lijst komt als toevoeging bij de traditionele beluchting onder de nummers 2.11.2, 2.11.3 en 2.11.4. 'We denken dat hier in december groen licht voor komt. Het zou fantastisch zijn als alle legpluimveehouders kunnen meeprofiteren van dit systeem. Daar doe je het toch voor, de sector vooruithelpen.'