Groei Beter Leven door export

In 2007 introduceerde de Dierenbescherming het Beter Leven-kenmerk. Het keurmerk kent drie sterren die de mate van diervriendelijkheid weergeven. De Dierenbescherming wil er consumenten mee overhalen om te kiezen voor minder maar beter vlees.
De eerste jaren groeiden de aantallen dieren die werden gehouden volgens voorwaarden van het Beter Leven-kenmerk maar mondjesmaat. Zowel van boerenzijde als verderop in de vleesketen was en is er de nodige kritiek op het keurmerk te horen.
Een veelgehoord bezwaar tegen Beter Leven is dat het alleen rekening houdt met dierenwelzijn en niet met andere duurzaamheidsindicatoren, bijvoorbeeld milieubelasting. De Dierenbescherming overlegt inmiddels met Natuur & Milieu over het opnemen van milieueisen.
Ook op het onderscheid tussen de sterren en de bijbehorende eisen is kritiek. Zo hamert voedselketendeskundige Dick Veerman van website Foodlog er al jaren op dat het voor vleeskuikenhouders te moeilijk is om in te stappen. Om kip met één ster te produceren is een buitenuitloop verplicht. Daar is een fikse investering mee gemoeid. Recent maakte de Dierenbescherming bekend dat een uitloop aan de stal een vereiste blijft om vleeskuikens voor het Beter Leven-kenmerk te houden.

Succes

Ondanks de aarzelende start lijkt het keurmerk nu flink op stoom te komen. De vleesketen vraagt naar ondernemers die Beter Leven-varkens willen produceren. Vorige week maakte de Dierenbescherming bekend dat het aantal onder het keurmerk gehouden dieren dit jaar groeit naar 20 miljoen dieren. Het gaat om ongeveer 4 procent van de totale productie.
Supermarkten die met de boeren en verwerkers afspraken hebben gemaakt over omschakeling naar de Kip van Morgen en het Varken van Morgen, kiezen daarbij vaak voor een concept met het Beter Leven-kenmerk. In deze supermarkten, zoals Lidl, Albert Heijn, Plus en Jumbo, zie je het aandeel keurmerkvlees in hun vleesassortiment snel groeien.
Marketingdeskundige Paul Moers verwacht dat de productie en verkoop van diervriendelijker geproduceerd vlees verder zal toenemen. 'In Nederland lijkt een strijd rondom de titel ‘de diervriendelijkste supermarkt’ uitgebroken', zegt Moers.
'Afgelopen maand maakte nota bene Lidl bekend dat ze uiteindelijk alleen nog vlees met minimaal één ster van het Beter Leven-kenmerk wil verkopen.' Moers noemt het opmerkelijk dat een lageprijzenwinkel als Lidl, een zogenoemde discounter, het voortouw neemt bij het omschakelen naar een diervriendelijker vleesassortiment.
'Lidl veroorzaakt op deze manier een diervriendelijkheidsoorlog tussen de supermarkten. Iedereen wordt nu op scherp gezet, al moet gezegd worden dat alle supermarkten inmiddels druk bezig zijn met dierenwelzijn. Maar de stap van Lidl zal een versnellend effect in de markt hebben.'

Buitenland

Mogelijkheden voor groei van de productie onder het keurmerk zijn er wellicht ook door afzet van producten in het buitenland.
'In de landen om ons heen liggen beslist kansen voor verkoop van diervriendelijk geproduceerd voedsel', zegt Maurits Steverink, specialist ketenproductie. 'Ik denk met name aan Duitsland. Daar is dierenwelzijn een belangrijk issue.'
Dat de Duitse aanpak om de consument te laten betalen voor diervriendelijkere productie via Initiative Tierwohl heel anders in elkaar steekt dan het Beter Leven-kenmerk hoeft volgens Steverink geen grote belemmering te zijn. Een bijkomend voordeel van buitenlandse afzet van producten die onder Beter Leven geproduceerd zijn, is de betere vierkantsverwaarding.
'Een grotere afzetmarkt betekent simpelweg dat er meer kansen ontstaan om minder courante delen van een kip of varken ook voor een goede prijs te verkopen.' Bij verdere groei van het Beter Leven-kenmerk ontstaan ook kansen om over te stappen op een prijssystematiek die niet meer uitgaat van een toeslag op de prijs van gangbare productie, maar van een eigen prijszetting.
Steverink verwacht dat het nog wel een aantal jaren duurt voor het echt zo ver is. 'Daarvoor moet het volume eerst verder groeien en moet de samenwerking in de keten inniger. Voor veehouders geldt dat ze moeten kiezen voor welke markt ze willen produceren.'