Goede opfok voor groepshuisvesting

Berrie Klein SworminkSinds twee jaar is het verplicht zeugen vanaf vier dagen na het dekken tot aan de verplaatsing naar het kraamhok te huisvesten in groepshokken. Hier is in de varkenshouderij de nodige weerstand tegen geweest.
In de praktijk waren de ervaringen met groepshuisvesting de afgelopen decennia wisselend. Op het ene bedrijf werkte het goed, terwijl andere varkenshouders problemen met vruchtbaarheid dan wel beenwerk zagen.
Om daar meer over te weten voerde Wageningen UR een groot praktijkonderzoek uit, waarbij onderzoekers zeventig varkensbedrijven bezochten. Hieruit kwam een aantal kritische succesfactoren naar voren.
Een goede geltenopfok bleek een van de succesfactoren. Ook werd geconcludeerd dat voor groepshuisvesting aanvullende eisen worden gesteld aan de opfok van gelten in vergelijking tot individuele huisvesting. Deze eisen gaan vooral over het aanleren van sociale vaardigheden van de dieren, ontwikkeling van het beenwerk en gewenning aan het voersysteem in de drachtstal.
Om meer kennis te krijgen over een succesvolle geltenopfok deed Wageningen UR proeven met drie opfokmethoden. Onderzoekers vergeleken traditionele opfok van gelten, volgens de adviezen van 2010, met twee alternatieven.
Het eerste alternatief richtte zich op het aanleren van sociale vaardigheden door dieren te mengen, maar zonder extra leefruimte. Bij deze methode worden de dieren tot dag 230 tweemaal gemengd: in de kraamstal op een leeftijd van 10 tot 14 dagen en op een leeftijd van 197 dagen.
Bij het tweede alternatief was de aanpak gelijk aan die bij alternatief 1,maar kregen de jonge zeugen ook meer leefruimte: twee keer zo veel.
Bij een goede socialisatie leren opfokgelten op de juiste manier omgaan met soortgenoten zonder dat dit stress oplevert. ‘Dat is belangrijk om sociale stress te voorkomen op cruciale momenten, zoals de vroege dracht’, zegt onderzoeker Carola van der Peet-Schwering. ‘Het is bekend dat stress tijdens de vroege dracht kan leiden tot reproductieproblemen. Bij slecht gesocialiseerde gelten is er daarom een groter risico op slechtere reproductieresultaten.’

Voerstation

Uit het onderzoek bleek dat de proefbehandelingen in de huidige proefopzet, met zes dieren per hok tijdens de opfok en voeren via een voerstation tijdens de dracht, niet hebben geleid tot de verwachte positieve effecten op het gedrag en het beenwerk van de opfokzeugen tijdens de dracht.
‘Mogelijk hebben het mengen vóór spenen, het vaker mengen en extra leefoppervlak minder effect op het aanleren van sociale vaardigheden op de lange termijn dan we vooraf verwachtten’, zegt Van der Peet. ‘Al met al is er nog weinig kennis over de juiste wijze van socialiseren van opfokzeugen met oudere zeugen tijdens de dracht.’
Ook kwam naar voren dat gelten vaak slecht vreten na verplaatsing naar een drachtstal met een voerstation. Van der Peet: ‘Ons advies is om daar heel alert op te zijn. Besteed tijdens de opfokperiode veel aandacht aan het trainen van gelten om het voerstation te bezoeken, en controleer na verplaatsing naar de drachtstal dagelijks de voeropname.’