Snel gewin past niet bij goede bodem

De kwaliteit van de bodem neemt af in Nederland. Het jaar van de bodem is hét moment voor een bezinning op mogelijke oplossingsrichtingen.

Eric PelleboerGeen grote verrassing, de uitkomsten van het onderzoek naar de bodemvruchtbaarheid in Flevoland, uitgevoerd door de Wetenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding (RIDLV). De resultaten liggen in lijn met de zorgen die onder boeren en tuinders al langer leven en met wat wij al aanvoelden: de kwaliteit van onze bodem neemt structureel af.
Voor een buitenstaander moet het onbegrijpelijk zijn. We zijn namelijk zelf schuldig aan deze trend. De vruchtbaarste gronden van Europa, de productiefactor van onze bedrijven; ze worden systematisch gedegenereerd door ons boeren omdat wij een inkomen willen genereren.
Wij zijn genoodzaakt een bouwplan toe te passen dat voldoende inkomen genereert voor het benodigde bedrijfsrendement. Steeds meer agrariërs komen in een spanningsveld tussen gewin op korte termijn en lange termijn. Volgens de RIDLV is dit versterkt door hoge grondprijzen, de sinds 2007 verdubbelde pachtprijzen en steeds kortere pachtperioden.
Dit spanningsveld moet worden doorbroken voordat de structuur van onze gronden zwaar is vernield. Een optimale bodemvruchtbaarheid is in het belang van een duurzame voedselvoorziening, voedselzekerheid en groene en blauwe diensten als waterhuishouding en ecologische functies.
Uitgemergelde gronden zijn het zwartste scenario. Geen boer die daarvan kan leven, een verpachter trouwens ook niet. Wellicht schuilt daarin ons gemeenschappelijke belang.
Dat de overheid niet het goede voorbeeld geeft, helpt niet. De korte geliberaliseerde pachtcontracten die het Rijksvastgoedbedrijf aanbiedt, stellen een verkeerde standaard die andere verpachtende organisaties overnemen. Het is in mijn ogen de taak van de overheid om de blik op de lange termijn te houden, duurzame voedselproductie, niet op snelle winstmaximalisatie.
In het mestbeleid ontbreekt het langetermijnperspectief ook. Een bodemgericht mestbeleid zou meer oog hebben voor het belang van mest voor de bodemvruchtbaarheid. Het besef dat onze bodem een gemeenschappelijk goed is, voor allen van levensbelang, wordt onvoldoende erkend en geborgd.
Dat de RIDLV nu de noodklok luidt, is natuurlijk geen toeval. Dit is het Jaar van de Bodem, het moment. En de discussie over het nieuwe pachtstelsel is in volle gang. We hebben nu, zoals de Engelsen zeggen, een ‘window of opportunity’. Het moment waarop alles samenkomt en verandering in gang kan worden gezet.
Het schetsen van onze duistere toekomst is niet voldoende om verandering te bewerkstelligen. Probleem, bewijs, dialoog en oplossing vormen samen de vensters van onze ‘window’. En die oplossingsrichtingen zijn er. Nieuwe pachtvormen en een pachtprijs gebaseerd op het agrarisch verdienvermogen, zoals bij reguliere pacht, kunnen de noodzaak wegnemen om voor het korte gewin te gaan. Bij zowel pachter als verpachter.
Op de korte termijn levert dit voor de verpachter minder op en zal dus niet meteen op enthousiasme kunnen rekenen. Dat is begrijpelijk.
De winst op lange termijn maakt dat echter dubbel en dwars goed. De rekensom is met het rapport van de RIDLV in de hand goed te maken. Dat gegeven moet de verpachters wel aanspreken, zodat we het gesprek kunnen aangaan over datgene wat we willen delen: toekomstperspectief.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 6°
    70 %
  • Zaterdag
    16° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
Meer weer