Hoge melkproductie begint met opfok

Ida Hylkema‘We zijn begonnen in Oost-Nederland en het is de bedoeling om de cursus verder over het land uit te rollen, altijd in samenwerking met een dierenartsenpraktijk’, vertelt jongveeopfokspecialist Armanda Boersma van ForFarmers Hendrix.
De cursus is een combinatie van voeding en gezondheid en wordt gegeven door zowel een specialist van ForFarmers Hendrix als een dierenarts. In Westendorp was dat dierenarts Johan Mol. De eerste cursusmiddag een week eerder ging over het prille begin: de biestperiode, verstrekking van melk, preventieve gezondheidszorg rond diarree en de gevolgen en behandeling daarvan.
Veel deelnemers bleken de lesstof meteen al op hun eigen bedrijf toe te passen, zoals het meten van de biestkwaliteit en het wachten met geven van water na de melkgift. Ook de impact van diarree bleek goed te zijn blijven hangen.
Tijdens de tweede cursusmiddag ging melkveespecialist Henk Woolderink van ForFarmers Hendrix in op de periode na de biest: van klein kalf tot vaars. ‘Naast de koe en de bodem is het jongvee de derde pijler onder je bedrijf’, stelt hij.

Lagere afkalfleeftijd

Wie een hogere melkproductie wil, moet beginnen bij de opfok. Het verlagen van de afkalfleeftijd van 26 naar 24 maanden levert meer melk en per saldo minder opfokkosten op, maar een dier moet wel zwaar genoeg zijn om ook eerder te kunnen insemineren.
In de eerste maanden wordt de lebmaag verhoudingsgewijs steeds kleiner en de pens groter. Belangrijk bij de groei van kalveren is daarom de pensontwikkeling. Het gaat daarbij om de ontwikkeling van de papillen, de inhoud, de aanwezigheid van bacteriën en protozoa en de penswand. Voor een goede pensontwikkeling is voldoende water belangrijk, evenals zo snel mogelijk ruwvoer en krachtvoer geven.
Voor de eerste twee weken adviseert Woolderink alleen krachtvoer. De speciale Vitabrok van ForFarmers Hendrix bevat grondstoffen die bij afbraak propionzuur en boterzuur vormen, die belangrijk zijn bij de ontwikkeling van de papillen in de pens. Vanaf ongeveer dag 14 mag ruwvoer worden verstrekt.
Woolderink raadt het geven van maïs af. ‘Snijmaïs is te nat; jonge kalveren raken snel verzadigd en krijgen daardoor te weinig voedingsstoffen binnen. Voer daarom niet meer dan een handjevol maïs.’ Bovendien bevat maïs relatief weinig eiwit en mineralen. Dat moet worden aangevuld met brok.

Rantsoen

Andere factoren die een goede pensontwikkeling in de weg staan, zijn gebrek aan water, stress, te moeilijk verteerbare producten, te weinig voeding, onsmakelijk voer en darminfecties. Knabbelen aan het stro moet worden voorkomen, omdat dit de kans op besmetting met coccidiose vergroot. Geleidelijk op- en afbouwen van het rantsoen en niet te veel veranderen in één keer is raadzaam.
Ook adviseert Woolderink om op tijd, vanaf ongeveer dag 2, te beginnen met krachtvoer of muesli. Speciale kalverbrok is afgestemd op de groei van het jonge kalf door de opbouw van het eiwit, de mineralen en vitamines die erin zitten en de verteerbaarheid.
‘Vreters worden niet geboren, maar gemaakt. Voor een optimaal magenstelsel is de eerste fase van een koeienleven belangrijk’, zegt de melkveespecialist.
Goede voeding is van essentieel belang voor de rest van een koeienleven, maar een goede gezondheid ook. Vandaar de inbreng van dierenarts Johan Mol van Slingeland Dierenartsen aan de cursus.
De tweede cursusmiddag ging Mol in op luchtwegproblemen bij jongvee. De deelnemers kregen daarbij niet alleen theoretische kennis voorgeschoteld. Aan de hand van echte longen konden zij het geleerde meteen in de praktijk zien.
Een kalf dat last heeft van luchtwegproblemen, ademt sneller dan normaal, heeft de oren omlaag, de kop omhoog en de bek vaak open. Ook tranende ogen, een lichaamstemperatuur hoger dan 39,5 graden Celsius en rochelend ademen zijn tekenen van luchtweginfecties.
Bij luchtwegproblemen gaat het vaak om een koppelprobleem, dat is op te sporen door bloedonderzoek, longspoeling of eventueel sectie van een long. Boosdoeners zijn vaak virussen en bacteriën. Vaccinatie kan luchtwegklachten voorkomen, maar belangrijker is nog de omgeving, oftewel een goede klimaatbeheersing en ventilatie.
Bij een goede jongveeopfok speelt ook de factor tijd een belangrijke rol. Maar dat is nu net iets waar het op veel bedrijven aan schort, bleek uit de reacties van de deelnemers.
‘Neem de tijd om je kalveren te observeren, zodat je op tijd kunt constateren dat er iets mis is en je ook op tijd kunt behandelen’, adviseerde Mol. ‘Je zult er later profijt van hebben.’