Biologisch boeren in evenwicht

Zijn aanpak is arbeidsintensief, maar loont. De percelen liggen er doorgaans pico bello bij. Dit jaar valt dat enigszins tegen. Weidegang moet dan ook nog enkele weken wachten. De dieren blijven zeker een maand binnen. ‘Spijtig’, vindt Van der Hoek. ‘Voor mij hoort weidegang bij de integriteit van de koe. Dat heeft niets met imago, weidepremie of de wens van de consument te maken. Dat laatste kan elk jaar wel veranderen.’
De ondernemer haalt met weidegang prima resultaten. Zijn vijftigkoppige veestapel produceert jaarlijks gemiddeld tussen de 7.500 en 8.000 kilo melk met 4,50 procent vet en 3,60 procent eiwit. ‘s Zomers gaan de koeien op een rantsoen van dag en nacht weidegras en maximaal 6 kilo krachtvoer per koe. In de winter krijgen ze eigen gewonnen graskuil. Het krachtvoer wordt dan opgebouwd uit melkbrok en geplette tarwe, half-om-half.
Van der Hoek stapte eind jaren negentig van zuiver Holsteins eerst over op Brown Swiss en een enkele MRIJ. Inmiddels fokt hij al jaren met een driewegkruising van Scandinavisch Roodbont, Holstein en Fleckvieh of Montbéliarde. De twee laatstgenoemde rassen wisselt de melkveehouder af.
De sobere wijze van voeren en de verschillende rassen leverden al zes koeien op die meer dan 100.000 kilo melk produceerden. ‘Geduld’ is volgens de biologisch melkveehouder het toverwoord. ‘Ik houd per jaar maximaal acht pinken en acht kalveren aan. Een vaars gaat daarom nooit weg om een te lage productie. De veebezetting houd ik zo op 10.000 kilo melk per hectare. Dat is voor een biologische werkwijze ook wel zo’n beetje het maximum als je zoals ik zelfvoorzienend boert.’

Antibiotica

Over de kruislingen is Van der Hoek tevreden. ‘Ze zijn sterker, vruchtbaarder en minder vatbaar voor uierontsteking dan de pure Holsteins.’ Dat laatste is essentieel, want antibiotica gebruikt hij sinds drie jaar helemaal niet meer in de uiers. ‘Dat kost eerlijk gezegd wel eens een kwartier. Met name in de droogstand’, zegt hij.
‘Vervelend, maar toch wil ik niet terug. De stress alleen al van het apart houden van de melk is verschrikkelijk. Het is een verademing dat kwijt te zijn. Bovendien vind ik dat antibioticagebruik niet rijmt met de biologische melkveehouderij. Net zoals weidegang volledig moet zijn. Het verbaast mij eigenlijk dat wij als biologische sector daar nog steeds onderling over discussiëren hoe we hiermee om moeten gaan.’
Deze opvatting tekent Van der Hoeks visie op zijn sector. Geen haar op zijn hoofd die er dan ook maar over peinst terug te gaan naar een gangbare werkwijze. ‘In de jaren negentig, toen de opbrengsten laag waren en we pionierden, was het wel eens lastig. Maar echte twijfel is er na de omschakeling nooit meer geweest. Het is een manier van boeren die een ander manier van denken vergt. Die stap hebben we destijds bewust gezet.’
De melkveehouder doelt op de omschakeling naar biologisch die hij en zijn vrouw Janke in 1989 realiseerden (zie kader). Samen met tien andere pioniers zaten ze op de Sneker landbouwschool voor een omschakelcursus. ‘Het was een enerverende periode. Afzetkansen waren er amper, die moesten we zelf creëren.’
Na een start bij Noord-Nederland volgde jarenlang leverantie aan De Zwaluw in Noord-Brabant. Toen deze eind jaren negentig werd overgenomen, vond Van der Hoek onderdak bij Jan Craens die de beroemde Hooidammer-kaas maakte. ‘Jan ging een jaar later failliet. Gelukkig nam Henri Willig deze boedel over. Aan dit bedrijf leveren we nu al vijftien jaar met grote tevredenheid. Het bedrijf is geen coöperatie, maar bezit wel een sterk wij-gevoel.’

Opvolging

De markt voor biologische melk zit al een tijdje in de lift en Van der Hoek vertrouwt erop dat dat de komende jaren zo blijft. ‘Ik ga dan ook wel een paar jaar door.’
Zoon Feitse helpt hem met de bedrijfsvoering. Wellicht wil hij het bedrijf overnemen. ‘Ik hoop sowieso dat er wat kleinschalige boeren overblijven. Als ik een jonge gangbare boer hoor over toekomstplannen, kan ik best van dat enthousiasme genieten. Maar de hang naar grenzeloze groei heb ik nooit kunnen begrijpen.’