Friesland aan de slag met erfafspoeling

Anne-Marie RopsStro aanbrengen onder de maïskuil is een van de maatregelen die melkveehouders kunnen nemen om erfafspoeling van nutriënten naar de sloot te verminderen. Dat dit hard nodig is blijkt uit onderzoek naar erfafspoeling op melkveebedrijven. Omgerekend naar vervuilingseenheden (v.e.) lozen melkveebedrijven gemiddeld 70 tot 80 v.e. Ter vergelijking: een huishouden loost gemiddeld 3 v.e.
Voor Wetterskip Fryslân was dit vorig jaar reden voor het plan voor een heffing op erfafspoeling. Dat was tegen het zere been van LTO Noord. ‘Een extra heffing heeft een negatieve klank en is niet het middel om boeren te stimuleren te gaan werken aan erfafspoeling’, zegt Sterkenburgh.
‘We hadden ook net met het waterschap en de provincie afgesproken om in het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer allerlei dingen te ontwikkelen om beter te kunnen boeren met water. Nu kwam het Wetterskip ineens met een uitgewerkt voorstel. Daar waren wij verbaasd over.’
De heffing moest van tafel, vonden ook de LTO Noord-afdelingen in Friesland. Het provinciale LTO Noord-bestuur spande zich hier voor in, samen met NMV en AJF. Met als resultaat dat begin november het Wetterskip besloot de heffing voorlopig niet in te voeren.
‘Al snel kwam toen het plan naar voren gezamenlijk te komen tot een afspraak om de erfafspoeling terug te dringen’, vertelt Sterkenburgh. ‘Dat willen we bereiken door investeringen te doen op de erven, wat gefinancierd kan worden met bijvoorbeeld POP3-gelden die vanaf 2016 beschikbaar komen. Daar kunnen we nu met een pilotproject op inspelen.’
De partijen spreken in het convenant af dat in 2021 de nutriënten in het oppervlaktewater vanaf het erf met 80 procent zijn verminderd. Daarmee zijn zij de eerste in Nederland die een dergelijke afspraak met elkaar maken.
Geart Kooistra, voorzitter LTO Noord Fryslân, is trots op het convenant. ‘We hebben nogal een verantwoordelijkheid op ons genomen. We doen een beroep op onze leden en de overheid om samen invulling te geven aan de afspraken in het convenant.’
Bewustwording naar de sector, via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, is een opdracht voor de sector, stelt Kooistra. ‘Wij staan voor wat we hebben afgesproken.’

Interactieve rekentool

Om boeren bewust te maken van de situatie op het eigen erf werkt het Wetterskip aan een interactieve rekentool. Daarmee is op het eigen erf precies te zien waar verbetering mogelijk is met de looplijnen van de koeien, tussenopslag van kuilvoer en bijproducten en de laadplek van de mengvoerwagen.
‘De tool geeft aan wat de vervuiling is en wat deze wordt als je verbeteringen aanbrengt’, legt Sterkenburgh uit. ‘Het systeem levert inzicht op voor de boer en maakt het mogelijk dat zowel de boer als het Wetterskip kan controleren of de erfafspoeling afneemt. Dat betekent dat minder controleurs nodig zijn om erfafspoeling te controleren.’
LTO Noord zet ook in op het organiseren van bedrijfsbezoeken bij boeren die advies willen over mogelijke maatregelen. Sterkenburgh noemt een paar voorbeelden: de aanleg van putten om percolaat (regenwater dat in contact is gekomen met voerresten of onafgedekt voer) en perssappen apart op te vangen, een andere manier van kuilvoeropslag en het schoon houden van het erf.
‘We zijn als gezamenlijke partijen voorloper in Nederland en we willen die positie behouden door doelen in de Kaderrichtlijn Water zo snel mogelijk te behalen’, zegt Sterkenburgh. ‘Daarin gaan we positief aan de slag.’