Landwinning met bagger goed voor sloot en boer

Mike SchellartDat hopen de boeren en begeleiders van het praktijknetwerk ‘Baggeren met veenbagger’ te bereiken. KTC Zegveld is een proef gestart door een stuk sloot met bagger te dempen. ‘We willen niet lijdzaam toezien dat land verdwijnt, maar dat een halt toeroepen en zelfs land aanwinnen. Voor boeren telt immers elke meter grond’, stelt begeleider Teus Verhoeff van PPP-Agro Advies.
Veel sloten in de veenweiden zijn door afkalving en slootonderhoud te breed geworden, tot meer dan 4 meter, constateert Verhoeff. ‘Terwijl de ideale veensloot 2 tot maximaal 4 meter breed hoort te zijn, de kant glooiend is, er 40 centimeter water in staat en het land 40 tot 60 centimeter boven het waterpeil ligt. Dat is niet overal zo, vooral in het Groene Hart.’
Aan baggerspuiten kleven ook nadelen. ‘In bagger zit veel stikstof. De bedrijfsstikstofefficiëntie leert dat het aanbod aan stikstof al meer dan genoeg is, zeker in het najaar. Dus zitten we niet te wachten op de stikstof uit de bagger’, aldus Verhoeff. ‘Ook ontstaat juist veel bagger door afkalving. Vandaar deze proef waarbij we de bagger zinvoller benutten door de slootkant te verstevigen en land te winnen.’
Om dat voor elkaar te krijgen is op Zegveld over een lengte van 100 meter in de sloot op een halve meter van de kant een doek gespannen. Het doek is op de bodem gedrukt door zandslurven en drijvend gehouden door een pvc-buis. De ruimte tussen het doek en de slootkant is vervolgens opgevuld met verse bagger.
‘Als dit is ingedroogd, willen we het opvullen met gerijpte bagger, totdat het voldoende hoogte heeft’, vertelt HAS-student Anton van der Zalm die aan het project meewerkt.
Daar zitten wel enkele voorwaarden aan vast. ‘De koeien kunnen er niet staan. Zeker het eerste jaar moet de kant uitharden. Dat is op te lossen door een strip en drinkbakken te plaatsen. Ook kun je een stuk slootkant wel voor koeien bereikbaar maken. Belangrijk is om van tevoren een goed plan te maken.’

Kosten en baten

De kosten komen op zo’n 20 euro per vierkante meter. ‘Dit zal bij grootschalige opzet en gebruik van ander materiaal, zoals eigen natuurhout, tot de helft minder kunnen zijn’, aldus Van der Zalm.
Toch is de landwinning kostbaar die zich pas op de lange termijn terugverdient, stelt Verhoeff. ‘Meer grond voor grondgerelateerde subsidies, meer grondwaarde, meer land voor mestaanwending en meer grasopbrengst of bloemen in combinatie met slootkantenbeheer. Deze opbrengsten gaan met dubbeltjes per vierkante meter, maar voor de lange termijn is het rendabel.’
Daarnaast zijn er nog andere voordelen die minder hard zijn. Verhoeff: ‘Er is geen verdere afkalving van de slootkanten, waardoor er minder baggervorming is en de sloten schoner blijven.’ Hij ziet dan ook geen problemen met de waterschappen. ‘In leggers staat de minimumbreedte van sloten omschreven. Daar houden we ons aan.’