‘Je moet achter je product staan’

Elies Lemkes-Straver‘Na de MAS en de HAS heb ik in de buitendienst van een fokkerijorganisatie en voerleverancier gewerkt. Ik ben een ondernemende boer geworden, omdat ik zelf aan de touwtjes wilde trekken. In 2007 ben ik een vof samen met mijn schoonouders begonnen. Twee jaar later werd de bedrijfsontwikkeling helder.’
Een levensvatbaar bedrijf is in de ogen van Twan een bedrijf waar ten minste drie mensen werken met het oog op risicospreiding. Daarvoor heb je volume nodig, maar dat betekent niet dat je het traditionele pad moet bewandelen. Twan: ‘In 2011 hebben we het bedrijf overgenomen van mijn schoonouders. Monique, mijn vrouw, heeft na haar opleiding in Wageningen bij de Gezondheidsdienst voor dieren gewerkt en bij een onderzoeksonderdeel bij Agrifirm (destijds CCL).’
Na een ziekteperiode heeft Monique een Hbo-v opleiding gevolgd. ‘Ze werkt nu drie dagen per week als wijkverpleegkundige, maar we ondernemen echt samen. We maken ons bedrijfsplan samen en nemen ook alle beslissingen samen. Monique verzorgt verder de boekhouding en het erf. We werken vanuit een visie die inhoudt dat we een heel gezond varken (SPF, ziekteluw) willen houden en het zo netjes mogelijk richting omgeving willen doen.’
Op de HAS begon de discussie over antibiotica al. Wakker Dier en de Dierenbescherming kwamen op de HAS al college geven, maar reikten geen oplossingen aan.
De familie Dirks gelooft in een simpel uitgangspunt: ‘We maken voedsel, en je moet achter het product kunnen staan dat je levert. Wij kunnen garanderen dat onze varkens hun leven lang geen antibiotica hebben gehad. Dat levert (nog) niets extra op.’
In 2008 heeft Twan zelf geprobeerd zijn antibioticavrije varken met meerwaarde op de markt te brengen. ‘Binnen drie maanden had ik de eerste dieren voor registratieproeven geleverd. Ik ben hiermee net uit de kosten, maar de echte winst is vooral informatie: ‘screening’ die vaak bevestigt wat je zelf al weet of ziet. Antibioticavrij als merk. Dat zou mooi zijn.’
In 2009 zijn Twan en Monique begonnen met het uitbreidingstraject. In 2013 was de vergunning binnen. ‘We hebben altijd een open houding gehad. Al voor de introductie van de BZV traden we in contact met de omgeving. Maar ik vind wel dat tegenover de omgevingsdialoog geen bezwarenprocedure zou mogen staan. Dat moet het wisselgeld zijn.’
Nu is een herziening van het bestemmingsplan buitengebied aan de orde en hebben ze te maken met de nieuwe verordening ruimte. ‘Om het buitengebied leefbaar en de doorontwikkeling en verduurzaming van de landbouw te behouden is een herziening van het beleid rondom vrijkomende agrarische bebouwing nodig. Voor deze VAB’s zouden meer mogelijkheden moeten zijn voor de vestiging van andere bedrijven gelieerd aan de landbouw. Het agrarische karakter moet natuurlijk wel behouden blijven.’
Kijkend naar de toekomst staat een betere verwaarding centraal in de visie van Twan. ‘In de huidige omstandigheden moet je binnen tien jaar verdubbelen. Onderscheidend willen we blijven met ons antibioticavrije varken, maar ook met het kraamhok waarin zeugen los kunnen rondlopen. Tijdens open dagen, zoals het Weekend van het Varken, oogsten we daarmee veel lof van het publiek.’
Dat valt niet altijd te rijmen met de opstelling die je tegenkomt als het om bedrijfsontwikkeling gaat, ervaart hij. ‘Die binding met de regio, daar speelt ZLTO een belangrijke rol in. Dat is ook belangenbehartiging.’

Daglicht

Met de bouw van de nieuwe stal rezen er veel vragen in de omgeving. ‘We hebben toen een open dag georganiseerd, waar zeer veel belangstelling voor was. Het ontwerp met het zaagtanddak is geïnspireerd door leerlooierijen die hier vroeger veel waren. Er komt meer dan 5 procent daglicht naar binnen, terwijl 2 procent de norm is. Daarnaast winnen we energie terug. Het klimaat is zodanig dat het bij een bezoek van de burgemeester de uitspraak ontlokte: die luchtwasser, houdt dat in dat de lucht binnen ook gewassen wordt?’
Twan hecht veel waarde aan verbinding met de omgeving, en met ondernemers in andere bedrijfstakken. ‘Die kom ik bijvoorbeeld op het schoolplein tegen. En je persoonlijke ontwikkeling, die ben je geneigd te vergeten, maar die is wel belangrijk. Ik heb veel gehad aan de cursussen van de AJK en de workshops van het voormalige Syntens over communicatie, korte trajecten en onderwerpspecifiek. Daar heb je wat aan.’