Help, de variatie aan gewassen verdwijnt

Een onbekend fenomeen

Het teloor gaan van biodiversiteit in de landbouw is een onbekend fenomeen, signaleerde de genetische expert, terwijl het dagelijks bij het eten is te zien. Driekwart van wat we wereldwijd als voedsel op ons bord krijgen is afkomstig van slechts twaalf verschillende gewassen (denk aan rijst, tarwe en bonen) en vijf verschillende diersoorten. Eenvormigheid troef. ‘Niet alleen biodiversiteit is in het geding, ook talrijke verschillende smaakbelevingen gaan verloren, evenals een stukje cultuur dat met een ander soort eten samenhangt.’ Stefano Paludosi beklemtoonde dat het probleem niet onderschat moet worden. Hij stelde dat de ‘traditionele’ gewassen het in zich hebben om de hele wereld te kunnen voeden, omdat ze vaak een zeer hoge voedingswaarde hebben. ‘Minstens even belangrijk is, dat ze beter bestand zijn tegen het klimaat in het gebied waar ze vandaan komen en ze gedijen beter in het ecosysteem, waarin ze van nature geteeld worden’, betoogde de Italiaanse onderzoeker. Daarom zijn ze volgens hem gemakkelijker en beter te verbouwen en hebben ze minder gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest nodig. Dat is beter voor natuur en milieu. Paludosi drong aan op veel meer aandacht voor dit biodiversiteitsprobleem, want de risico’s zijn groot.

Kwetsbare banaan

Tijdens het congres werd als treffend voorbeeld de kwetsbaarheid van de banaan genoemd, het meest gegeten fruit in de wereld en de belangrijkste voedselbron voor 400 miljoen mensen. De teelt is mogelijk gedoemd te verdwijnen, te beginnen in Zuid Oost Azië. Dat komt omdat de vijf grootste bananenplanters, die 90 procent van de wereldmarkt beheersen, gekozen hebben voor één ras Cavendish. Dat was het enige ras dat in de jaren vijftig de gevreesde Panama ziekte kon weerstaan. Tegen de Panama ziekte is geen enkel middel beschikbaar. Ze vernietigt hele plantages, waarvan de bodem tientallen jaren lang onbruikbaar is. In Zuid Oost Azië is nu een nieuwe variant van deze Panama ziekte actief, die ook het ras Cavendish aantast. Tot overmaat van ramp is er een tweede belager van de bananenteelt: Black Sigatoka. De schimmel die deze ziekte veroorzaakt, raakt resistent tegen de middelen, zodat ook Black Sigatoka een verwoestend effect heeft. Onderzoekers werken koortsachtig aan oplossingen, maar of ze op tijd komen is nog steeds de vraag. Wageningen UR speelt er een hoofdrol in.