De coöperatiekas op orde brengen

Jos Thijssen kwam met Agriterra in contact via een collega bij ZLTO, waar Thijssen destijds een financiële adviesfunctie vervulde. Voor een adviesreis naar Vietnam was Agriterra nog op zoek naar een agripooler met financiële achtergrond.
Jos Thijssen greep deze kans met beide handen aan en ging zes weken later voor het eerst op werkbezoek. Hij ging het afgelopen jaar voor Agriterra naar Nepal om bij vier verschillende Nepalese districtsfederaties een ‘financial-health-check’ uit te voeren.
Het beheren van geldstromen en de controle hiervan bleken de belangrijkste punten om het financiële management te verbeteren.

Eigen portemonnee als kas
De districtsfederaties overkoepelen allerlei primaire coöperaties, van kredietverstrekkers aan kleine bedrijfjes tot coöperaties die thee verbouwen. Wat Thijssen opviel was de gestructureerde opbouw van de districtskoepels en het coöperatieve denken van de Nepalezen.
‘‘Je hoeft de bestuurders niet te overtuigen van het nut van samenwerken. De structuur binnen de coöperaties bleek alleen minder strak te zijn. We hebben pittige discussies gevoerd met besturen. Doordat het vaak maar kleine coöperaties zijn, hebben leden meerdere functies, waardoor er weinig controle is. Zo werd de kas van een van de coöperaties beheerd in de privéportemonnee van een bestuurder. Dan zijn geldstromen natuurlijk moeilijk te controleren’’, stelt Thijssen.

Continuïteit verbeteren

Het is in Nepal gebruikelijk dat het bestuur van een coöperatie voor een aantal jaren benoemd wordt en het gehele bestuur na die termijn in één keer aftreed. ‘‘Er zit geen continuïteit in het bestuur en dus ook geen vooruitgang. Nieuwe bestuurders moeten iedere keer weer opnieuw beginnen en hebben dus ook geen overzicht over de financiën’’, vertelt Thijssen. Omdat het wettelijk niet is toegestaan om als bestuurslid tussentijds af te treden, was het op dat moment niet mogelijk om de statuten van de coöperatie aan te passen.
‘‘Inmiddels zijn de bestuurders in gesprek met het Nepalese ministerie over een wetswijziging om zelf het bestuurssysteem te mogen bepalen. Dat is een mooi begin.’’

Verantwoordelijkheid nemen

Thijssen ziet de toekomst voor de boeren en hun coöperaties in Nepal positief in. ‘‘Het gevoel voor tradities is er heel sterk, maar toch staan de coöperaties absoluut open voor verandering. Wel ben ik bang dat de vooruitgang verzandt als Agriterra geen vinger aan de pols blijft houden. Uiteindelijk moeten de bestuurders zelf de verantwoordelijkheid gaan nemen.
Als Agriterra overbodig is, dan is ons doel pas écht gehaald. Het uitvoeren van een financial-health-check heeft in ieder geval gezorgd voor bewustwording bij de lokale boeren en bestuurders. Dit was zeker een grote stap in de goede richting.’’