‘Zelfs ‘s nachts in bed hoor je ze gakken’

‘Ik snap wel dat boeren hinder ondervinden van de ganzen, want de laatste jaren zijn er flink veel vogels bijgekomen’, vertelt beheerder Gijs Wassenaar van camping De Bearshoeke. ‘Maar als dorpsbewoners kunnen we ook enorm van de ganzen genieten. Het is werkelijk indrukwekkend als ze allemaal tegelijk opvliegen. Ook hun geluid is prachtig. Zelfs ’s nachts in bed, als het raam op een kier staat, kun je ze horen gakken.’
Melkveehouder Jelle Zonderland waardeert eveneens de schoonheid van de ganzen. ‘We zijn natuurliefhebbers, maar waarderen de vogels niet in deze grote aantallen. Soms zijn de weilanden bedekt met één grote donkerbruine deken van ganzen. Het zijn er wel tienduizenden.’
De Fries melkt 135 koeien en heeft 70 hectare grond. Die percelen liggen grotendeels aan het Rietmeer. Zodra de herfst invalt, doen de ganzen zich tegoed aan zijn gras, een tafereeltje dat zich al dertig jaar lang afspeelt. ‘We hebben flinke gewasschade omdat de vogels tot het voorjaar op ons land grazen. Het kost ons onze eerste snede.’
Daar komt bij dat de ganzen in natte periodes de kleigrond dichttrappen. Volgens Zonderland ligt de schade tussen de 100 tot 600 euro per hectare. Moet de zode opnieuw worden ingezaaid, dan zijn de kosten hoger dan 1.000 euro per hectare. Aangezien zijn grond al zes jaar lang gedooggebied (foerageergebied) is, wordt de schade in de periode van 1 november tot 1 april voor 100 procent vergoed.
Zonderland merkt dat de hoeveelheid ganzen de flink toeneemt. Zeker de beschermde kleine rietgans zorgt in oktober vaker voor problemen. ‘Dit jaar was er nog veel grasgroei, dat allemaal werd afgevreten door ganzen. Helaas wordt de schade in deze maand sinds twee jaar niet meer vergoed. Dat is niet te tolereren.’
Het irriteert de melkveehouder dat er te weinig wordt gedaan aan populatiebeheer. ‘De provincie heeft zich niet gehouden aan de afspraken. Er worden te weinig ganzen geschoten en daardoor loopt het aantal compleet uit de hand. Bovendien is het voor jagers onhaalbaar geworden om die grote aantallen op te ruimen. Ook loopt de maatschappelijke druk flink op.’

‘Schieten is logisch’

Hette Kaspersma heeft een flinke wandeling in zijn benen. Hij is inwoner van Oudega en wandelt een paar keer per week door het buitengebied van zijn dorp. ‘Het is hier prachtig’, zegt hij, terwijl hij zijn zonnebril op zijn voorhoofd zet. ‘Ik hou van de natuur en alle dieren die ik onderweg tegenkom.’
Kaspersma weet niet dat de ganzenkwestie in zijn dorp zo hoog is opgelopen. ‘Is het hier zo’n probleem? Boeren krijgen er toch een vergoeding voor?’
Op de vraag of Kaspersma het aanvaardbaar vindt dat er in Oudega ganzen worden geschoten om het aantal in toom te houden, zegt hij: ‘Die maatregel vind ik wel logisch. Ik lig er niet wakker van. Er zitten hier ontzettend veel ganzen. Je moest eens zien hoeveel er soms tegelijk opvliegen. Grijpen ze niet in, dan wordt het een chaos.’
Oudega heeft zevenhonderd inwoners en telt zestien melkveehouders die allemaal in meer of mindere mate hinder ondervinden van de ganzen. Al jarenlang vormen de vogels een hoofdpijndossier, en niet alleen bij de boeren. Ook natuurorganisaties, provincie Fryslân en jagers zijn nauw betrokken bij de discussie. Er zijn vele vergaderingen belegd waar de emoties hoog opliepen, maar nooit kwam er een oplossing waar alle partijen langdurig mee akkoord gingen.

Kopzorgen

Ook Staatsbosbeheer heeft kopzorgen over de grote populatie ganzen. ‘De aantallen zijn flink toegenomen door de moderne landbouw. Boerenland is als een snackbar voor ganzen, er is altijd genoeg gras’, aldus Auke Boersma, ganzenspecialist bij Staatsbosbeheer.
‘In Friesland ligt de schade door de wintergans op 10 miljoen euro per jaar. Dat willen we fors reduceren. Daarnaast hebben we in Friesland maar liefst zestigduizend zomerganzen die hier jaarrond leven. Dat moet terug naar zevenduizend vogels.’
Boersma heeft een oplossing om de schade door ganzen te verminderen. Het gaat om een bestrijdingsprotocol. Meteen als een veehouder ganzen in zijn weiland ziet, dient hij een jager in te schakelen. ‘Met ondersteunend afschot worden de ganzen direct verjaagd en vliegen ze naar foerageer-, rust- en gedooggebieden. Door te schieten geeft de jager een signaal af dat de percelen niet veilig zijn. Het heeft de meeste impact als ganzen zien dat hun familieleden worden geschoten. Wel moet de jager deze verjagingsactie meerdere uren volhouden, anders keren de ganzen weer terug. Wellicht moeten we ergens met een pilot beginnen.’
Melkveehouder Sicco Hylkema lacht om het voorstel van Boersma. ‘Dat is pure werkverschaffing. Bovendien ga je voorbij aan het doel: populatiebeheersing. Dat was ook de afspraak. Pas als je de aantallen ganzen reduceert, zal de schade dalen.’
Hylkema heeft als voormalig voorzitter van LTO Noord Sneek/Wymbritseradiel vaak overlegd met de provincie en natuurorganisaties. ‘Het frustrerendste is dat er constant afspraken worden gemaakt, maar er niets wordt nagekomen en de hoeveelheid ganzen ondertussen flink doorgroeit.’ Het steekt hem dat de jagers ervoor op moeten draaien en de boeren blijven zitten met de schade. ‘Het is beslist niet populair wat ik voorstel, maar de effectiefste manier is om de vogels bij hun slaapplek af te schieten.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer