Sporenelementen voor geiten maatwerk

Het toedienen van sporenelementen en vitaminen is maatwerk per geitenbedrijf. Zo zijn de normen van zink voor geiten onduidelijk.

René LuijmesDat stelde dierenarts Peter Vermoesen van Dierenartsenpraktijk Lintjeshof in Nederweert dinsdag tijdens de geitenstudiedag van ForFarmers Hendrix in Heerde. Vermoesen baseerde zich hierbij onder andere op gegevens verzameld tijdens twee jaar onderzoek naar sporenelementen.
De dierenarts constateert elk jaar problemen op geitenbedrijven die verschillende oorzaken kunnen hebben. Soms werken sporenelementen antagonistisch op elkaar. Calcium wordt door andere elementen geremd bij de opname, net als koper. Volgens de dierenarts is de mineralenvoorziening een complex geheel, waarbij niet alles bekend is. ‘Het is maatwerk per bedrijf.’
Een van de sporenelementen waarvan een dier te veel kan opnemen en daardoor problemen kan krijgen, is selenium. Dit heeft een antioxidantwerking en wordt opgenomen in de dunne darm. De opname van selenium wordt bevorderd door koper, maar selenium wordt op zijn beurt weer geremd in de opname door zwavel.
Te weinig selenium zorgt voor vruchtbaarheidsproblemen en het aan de nageboorte blijven staan. Verder kan het zorgen voor de witte spierziekte - aftakeling van de skelet- en hartspieren - en spiertrillingen.
Een overmaat aan selenium, waar geitenhouders het meest mee te maken hebben, geeft verminderde weerstand, slijten, kreupelheden, stijfheid en het scheuren van de klauwen. De norm voor selenium is 0,1 tot 0,2 milligram per kilo droge stof. In het verleden zat er wel eens 0,5 milligram selenium in brok.

Zink

Zink is van belang als coferment bij enzymen, voor de voortplanting, afweer en voor botten, huid en haren. ‘Een schrale uier duidt op een zinktekort’, vertelt Vermoesen. Zo’n 20 tot 30 procent van de zinkvoorraad zit in de huid. Zink in bot is niet mobiliseerbaar en komt dus niet vrij.
Calcium remt de opname van zink. Een tekort aan het sporenelement komt naar verhouding veel voor bij geiten, maar wordt weinig gezien bij lammeren.
Het aan de nageboorte blijven staan kan duiden op een tekort aan zink. Ook is de kans op uierontsteking groter, omdat de opbouw van het keratinelaagje binnen in de speen - van belang om binnendringende bacteriën te doden - afhankelijk is van zink.
Verder geven de dieren minder melk, zijn ze minder vruchtbaar en groeit een lam slechter. Dieren met een zinktekort zijn ook gevoeliger voor schurftmijt.
‘Als deze eenmaal in het koppel zit, krijg je die er zomaar niet weer uit’, stelt Vermoesen. Zinktekort en een overmaat aan selenium worden vaak samen gezien, maar er is geen verband aangetoond tussen die twee.
De normen voor zink zijn niet eenduidig. Vaak wordt een norm van 50 tot 80 milligram per kilo droge stof gehanteerd
‘Mogelijk ligt deze norm te laag en is de opname moeilijk door eiwitten’, zegt Vermoesen. Deze transporteren vaak de sporenelementen. Sommige maken gebruik van hetzelfde eiwit als transportmiddel. Zwavel werkt ook belemmerd.

Geelzucht

De dierenarts zag afgelopen zomer een overmaat aan koper. ‘Normaal is het gehalte aan koper goed.’ Dit uitte zich in geelzucht. ‘Onderzoek van de lever vertelt meer dan onderzoek van het bloed.’
De oorzaak van de overmaat blijkt lastig: mogelijk vormen premixen, melkpoeder of het rantsoen - brok - de oorzaak. De norm voor koper is 10 tot 20 milligram per kilo droge stof.
Volgens de dierenarts is het oppassen met additieven, premixen, buffers en vitaminespuiten, omdat ondoordacht gebruik tot een overmaat aan sporenelementen kan leiden. ‘Vaak is dit selenium dat je niet nodig hebt.’ Van belang is of het rantsoen ruwvoerrijk of krachtvoerrijk is. ‘Kies de juiste brok.’

Onderzoek

Onderzoek naar sporenelementen kost naar schatting 400 tot 500 euro, afhankelijk van uitgebreidheid van het onderzoek. Volgens Vermoesen kennen selenium en zink daarbij de meeste afwijkingen.
De laatste tien jaar zijn de meeste voerfirma’s hun brok en premixen specifiek naar de norm van melkgeiten gaan produceren.
‘Voor bepaalde sporenelementen zijn we er nog niet helemaal. Omdat elk bedrijf anders voert en andere dieren heeft, blijft een bedrijfsspecifieke aanpak het streven’, aldus Vermoesen.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer