Bodem in balans met groenbemesters

Om van deze effecten te kunnen profiteren, is het van belang om de jaarlijkse afbraak aan organische stof te compenseren. Het rendement van de aanvoer van organische stof wordt aangeduid met de term ‘effectieve organische stof’: de hoeveelheid van het toegediende organisch materiaal dat na een jaar nog in de grond (0 tot 30 centimeter) aanwezig is.

Aan- en afvoer

Om de effectieve hoeveelheid organische stof te bepalen, gaan veel berekeningen uit van 2 à 2,5 procent afbraak van organische stof. De jaarlijkse afbraak in de bodem komt daarmee gemiddeld uit op rond de 2.000 kilo organische stof per jaar. De werkelijke afbraak kan beduidend lager of hoger zijn (500 tot meer dan 5.000 kilo per hectare per jaar), afhankelijk van onder andere de grondsoort, het organische stofgehalte en de bemestingsgeschiedenis.
De aanvoer bestaat vooral uit gewasresten, groenbemesters, dierlijke mest en compost. Een deel van deze aanvoer is na een jaar niet meer aanwezig. Wat er na een jaar nog is, is de hoeveelheid effectieve organische stof (eos). Alleen bij meerdere aanvoerposten in een bouwplan is de organische stofbalans in evenwicht te krijgen.
Bij rundveedrijfmest is de hoeveelheid effectieve organische stof zo’n 45 kilo per ton, bij varkensdrijfmest 14 kilo per ton. Als telers varkensdrijfmest vervangen door rundveedrijfmest en tegelijk de hoeveelheid per hectare verhogen, levert dat een behoorlijke extra bijdrage aan de hoeveelheid effectieve organische stof. Bij gebruik van gft-compost, met 180 kilo effectieve organische stof per ton, zijn nog grotere stappen te maken.
Gewasresten leveren verhoudingsgewijs een belangrijke bijdrage: aardappelen 875 kilo, suikerbieten 1.275 kilo, wintertarwe exclusief stro 1.640 kilo en inclusief stro 2.630 kilo. De 990 kilo per hectare uit stro komt bij een bouwplan van 1-op-4 neer op bijna 250 kilo per hectare extra. Wie ervoor kiest om het stro in balen te persen, kan dit compenseren met een goed gewas groenbemester. Veel groenbemesters leveren 800 à 1.000 kilo effectieve organische stof per hectare.

Bodemvruchtbaarheid

Gezien de grote hoeveelheid effectieve organische stof per hectare leveren groenbemesters een belangrijke bijdrage bij het op peil houden van de bodemvruchtbaarheid. Voor veel akkerbouwers een reden om de groenbemester als teelt vast in het bouwplan mee te nemen.
De kansen zijn nog niet volledig benut. Op een areaal van circa 180.000 hectare graan in Nederland zaaien akkerbouwers naar schatting zo’n 50.000 hectare groenbemesters.
Bij de inzet van een groenbemester gaat het niet alleen om organische stofaanvoer. Andere mogelijke doelen zijn grondbedekking, verbetering van het vochtvasthoudend vermogen, structuurverbetering, stikstofvanggewas en/of aaltjesbestrijding. Niet alleen de massa boven de grond is daarbij van belang, maar ook de bewortelingsdiepte en de hoeveelheid wortels spelen een rol.
Afgezet tegen de voordelen van een betere bodemvruchtbaarheid is de teelt van een groenbemester snel rendabel. Hoofdgewassen als aardappelen, suikerbieten en tarwe geven vaak een hogere opbrengst. Belangrijk is dat de teelt slaagt. Het is noodzakelijk om zo vroeg mogelijk te zaaien: één dag in augustus is qua groei een hele week in oktober.
De soort groenbemester moet aansluiten bij het doel. Groenbemesters verschillen bijvoorbeeld sterk in de mate van stikstofopname en -conservering en daarmee in de geschiktheid als vanggewas. Dat geldt ook voor de aaltjesbestrijding. De groenbemester die de ene aaltjesgroep bestrijdt, kan het probleem in een andere groep juist verergeren.

Aaltjespopulatie

Resistente groenbemesters verminderen de aaltjespopulatie in de bodem. Met name het bietencysteaaltje is met een groenbemester goed te bestrijden. Suikerbieten als hoofdgewas leveren door de teelt van aaltjesresistentie gele mosterd of bladrammenas een hogere opbrengst.
Naast het gewas is het bodemleven dankbaar voor organische stof. Uit het project ‘Beter Boeren met Biodiversiteit’ in Drenthe blijkt dat de aanvoer van extra organische stof al na twee jaar een toename van het bodemleven geeft. In acht van de negen gevallen was hiervan sprake. De stijging varieerde van 9 tot 144 procent.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer