Overtuigen wordt samenwerken

Joris BaeckeHet platteland verandert. Nog helemaal niet zo lang geleden werd het buitengebied hoofdzakelijk bevolkt door agrariërs. Als je buren geen akkerbouwers, fruittelers of bollentelers waren, dan zaten ze wel in het loonwerk of de koeien. Het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen werd in die setting als iets vanzelfsprekends gezien. Nut en noodzaak waren bij een ieder bekend en de strenge regelgeving was er om risico’s te beperken.
De wereld is echter veranderd. Het aantal agrarische ondernemers loopt terug, en de vrijkomende woningen en bedrijven in het buitengebied worden in toenemende mate bewoond door mensen van buiten de agrarische sector. Dat zorgt voor een andere dynamiek: omwonenden zijn vaak niet bekend met onze productiemethoden, en stellen daarom vragen.
Als je daar goed over nadenkt, is dat eigenlijk heel logisch. Het aloude gezegde ‘Onbekend maakt onbemind’ speelt daarbij een belangrijke rol.

Nieuwe aanpak

Die nieuwe situatie, die geleidelijk is ontstaan, vraagt om een nieuwe aanpak en nieuwe vaardigheden van agrariërs. Daar moeten we als ondernemers op inspelen. De vragen van omwonenden waaien immers niet over en een ‘Ik voldoe aan de wet’ als credo volstaat niet meer. Je buren uitleggen waarom je gewasbeschermingsmiddelen toepast, hoe je dat doet en hoe je risico’s beperkt, horen gewoon bij een omgevingsbewust ondernemerschap.
Maar luister ook vooral en toon begrip voor de vragen die gesteld worden. Kijk vervolgens samen hoe je gevoelige situaties kunt oplossen, zodat overlast tot een minimum beperkt kan worden. Want als je als ondernemer je omwonenden serieus neemt, zullen omwonenden jou als ondernemer ook serieus nemen.
Fred Woudenberg, voorzitter van de Gezondheidsraadscommissie die het rapport over gewasbescherming en omwonenden schreef, benadrukte ook dit aspect tijdens de discussiemiddag van het KNPV (Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging): het heeft geen zin om te proberen elkaar te overtuigen of het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen nu wel of geen risico’s met zich meebrengt. Boer en burger gaan elkaar daar niet van overtuigen. Het blootstellingsonderzoek dat het RIVM de komende jaren gaat doen, zal meer duidelijkheid geven over de hoogte van de risico’s, en is daarom zeker van groot belang. Maar het gaat de discussie niet beslechten.
Als telers moeten we daarom focussen op een goede communicatie en een goede verstandhouding met omwonenden. Daardoor ontstaat een klimaat waarin je als boer en burger samen kunt werken en samen kunt leven.
Houdt het daarbij op? Nee, als sector zullen we voortdurend moeten laten zien dat we willen vernieuwen en dat we ernaar streven om het nóg beter te doen. Een kritische omgeving kan ook zijn positieve kanten hebben en geeft die vernieuwingen een zetje. Ik zie dat met de recente ontwikkelingen rond metam-natrium, waar alternatieven dringend nodig zijn. Als LTO Nederland worden we daarover benaderd door diverse partijen die allemaal willen bijdragen aan nieuwe duurzame oplossingen: van producenten van biologische grondontsmetting tot fabrikanten van mobiele waterkeringen voor inundatie. Daar gaan we mee aan de slag.

Ambassadeur

Laat de gesprekken op het platteland de komende jaren vooral gaan over innovaties die nu in gang worden gezet. Ik ben ervan overtuigd dat veel van onze omwonenden dan niet alleen onze buren zullen zijn, maar ook onze ambassadeur zullen worden.