'Stelsel van gebruiksnormen is doodlopende weg'

Aansluitend op de reactie op het concept van het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn (APN) heeft BO Akkerbouw nu gereageerd op het voorstel voor de wijziging van de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet. Dit gaat over de stikstofgebruiksnormen en de aandachtsgebieden.

Volgens BO Akkerbouw zijn de nieuwe stikstofgebruiksnormen niet bruikbaar voor de praktijk. 'In dit voorstel zijn recente gegevens en de actuele praktijk niet meegenomen', stelt de brancheorganisatie.

Gewassen zouden onterecht worden aangemerkt als uitspoelingsgevoelig met een flinke korting op de gebruiksnorm, terwijl deze in 2022 nog als niet-uitspoelingsgevoelig werden gezien. De organisatie doelt op onder meer granen, suikerbieten en peulvruchten.

Daarnaast constateert BO Akkerbouw dat gebruiksnormen vaak zijn berekend op basis van gedateerde bemestingsproeven, waarbij de omstandigheden afweken van de stikstofbehoefte van moderne gewassen. Verder is het onduidelijk welke informatie over stikstofbehoefte- en afvoer in het geoogste product in de modelberekeningen is gebruikt en of recente inzichten daarbij zijn meegenomen.

Als vierde hoofdkritiekpunt stelt BO Akkerbouw dat actuele meetgegevens niet lijken te zijn meegenomen ter validatie van de modelberekeningen. 'In de praktijk zijn zowel in Nederland als in het Belgische Vlaanderen residugegevens van stikstof beschikbaar die hiervoor kunnen worden gebruikt.'

Het gevolg van de voorgestelde stikstofgebruiksnormen is dat de normen in het zuidelijke zand- en lössgebied en sommige aandachtsgebieden zo ver onder het landbouwkundig optimale bemestingsadvies komen, dat de aanvoer van stikstof in veel gewassen lager is dan de afvoer. 'Dat heeft verstrekkende economische gevolgen voor de betreffende ketens', stelt BO Akkerbouw.

Volgens de organisatie gaat de korting op de gebruiksnormen volledig voorbij aan het principe van evenwichtsbemesting. Het zal ten koste gaan van de bodemvruchtbaarheid en weerbaarheid van gewassen, waarschuwt ze. 'Het stelsel van gebruiksnormen is een doodlopende weg. Er zit een groot gat tussen theorie en praktijk. Met de voorgestelde actualisatie wordt dat gat nog groter', verklaart directeur André Hoogendijk van BO Akkerbouw.

Grondwaterkwaliteit verbeteren

Volgens Hoogendijk stagneert de verbetering van de grondwaterkwaliteit sinds 2012. 'Dit geeft aan dat we uit een ander vaatje moeten tappen. Als sector zien we doelsturing als de beste route die leidt naar verbetering van de waterkwaliteit. We zien nu dat het generieke beleid, waaronder het stelsel van gebruiksnormen, juist een risico is voor het succes van doelsturing.'

BO Akkerbouw doet tot slot nog een oproep aan het ministerie van LVVN: 'Neem bij de invulling van het achtste APN nadrukkelijk als uitgangspunt dat het ingroeipad naar doelsturing de perspectiefvolle en effectieve route is naar volledige doelsturing in het negende APN.' Daarnaast verzoekt de brancheorganisatie het ministerie met klem om actie te ondernemen 'voor effectiever en beter onderbouwd beleid dat rekening houdt met bedrijfseconomische effecten en waar vertrouwen in is'.