Voedingsindustrie haalt 40 procent grondstoffen uit eigen land

Dat blijkt uit de jaarlijkse Monitor Levensmiddelenindustrie van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) waarbij ook groente- en zuivelverwerkers en slachterijen zijn aangesloten. De grondstoffen uit eigen land komen vooral voort uit de landbouw, visserij en van leveranciers uit de Nederlandse levensmiddelenindustrie. Deze maken zo'n 40 procent van de (on)bewerkte landbouwproducten uit die de industrie hier verwerkt. Een ruime 60 procent van de grondstoffen komt uit het buitenland.

De productiewaarde van de Nederlandse levensmiddelenindustrie is in 2024 licht gestegen tot 114,2 miljard euro. Ook de toegevoegde waarde en de arbeidsproductiviteit zijn opnieuw toegenomen. Met bijna een kwart van de totale industriële productiewaarde blijft de levensmiddelenindustrie de grootste industriële deelsector van Nederland.

Te midden van aanhoudende kostenstijgingen en geopolitieke spanningen heeft de sector daarmee opnieuw bewezen een belangrijke en stabiele pijler voor de Nederlandse economie te zijn, stelt de FNLI. Maar de productie staat flink onder druk, waarschuwt de brancheorganisatie, terwijl de sector essentieel is voor de weerbaarheid en strategische zekerheid van de voedselvoorziening.

Investeringen in innovatie

De toegevoegde waarde van de levensmiddelenindustrie groeide tot 17,7 miljard euro en de werkgelegenheid bleef stabiel op 162.000 directe banen. De sector investeerde bovendien fors in innovatie: de uitgaven aan research en development (R&D) stegen met 10,3 procent tot 408 miljoen euro, het hoogste niveau sinds 2019.

Terwijl de inflatie afvlakt, blijven hoge prijzen voor grondstoffen, energie en arbeid de industrie onder spanning zetten. De ruimte voor voedingsmiddelenproducenten om te investeren in duurzaamheid en gezondheid neemt af. Tegelijkertijd wordt de uitdaging om te blijven zorgen voor gezonde, duurzame en betaalbare boodschappen alleen maar groter.

Voedsel vormt een cruciale pijler voor gezondheid, de energietransitie en een circulaire economie, en de voedingsmiddelenindustrie is van strategisch belang voor de weerbaarheid van de voedselvoorziening in Nederland. Het is daarom essentieel dat voedingsmiddelenproducenten kunnen blijven innoveren, stelt de FNLI, zodat zij met hun kennis en producten kunnen bijdragen aan duurzame oplossingen voor deze maatschappelijke opgaven en voedselzekerheid kunnen waarborgen.

Voedselprijzen in Nederland

De afgelopen jaren zijn de prijzen van levensmiddelen in Nederland sterker gestegen dan in de meeste andere Europese landen. In juni 2025 betaalden huishoudens 6 procent meer voor bewerkte levensmiddelen dan begin 2024. Toch zijn de gemiddelde kosten voor voeding en non-alcoholische dranken in Nederland nog altijd lager dan in vrijwel alle andere eurolanden. De discussie over betaalbaarheid blijft volgens de FNLI actueel, mede door belastingen en heffingen en stijgende kosten voor grondstoffen, energie en arbeid.

Directeur Cees-Jan Adema van de FNLI zegt dat de door de industrie getoonde veerkracht en innovatie geen vanzelfsprekendheid is. 'De druk op prijzen en marges blijft groot door stijgende kosten voor bijvoorbeeld energie, belastingen en verpakkingen. Tegelijkertijd moeten we blijven investeren in duurzaamheid en innovatie. Met de hele keten hebben we de plicht om te zorgen dat boodschappen betaalbaar blijven voor iedereen, zonder dat dit ten koste gaat van het verdienmodel van ketenpartijen.'

De sterk fluctuerende grondstofprijzen is iets waar de levensmiddelenindustrie volgens Adema aan moet wennen. 'Ruimte voor ondernemerschap en een eerlijk speelveld, ook in Europees perspectief, zijn daarin cruciaal om als sector een sterke positie te behouden. De voedingsmiddelenindustrie speelt een cruciale rol in het waarborgen van voedselzekerheid voor Nederland en het versterken van de economische weerbaarheid van ons land. Door te blijven investeren in innovatie en duurzame productie, dragen bedrijven bij aan een robuuste en toekomstbestendige voedselvoorziening, die essentieel is voor gezondheid, energie- en circulaire transities en maatschappelijke stabiliteit.'

Enkele kerncijfers uit de FNLI-monitor:

• In 2025 daalde het totale aantal bedrijven in de levensmiddelenindustrie ten opzichte van 2024 met 1,2 procent naar 9.045 bedrijven. Dit terwijl de gemiddelde jaarlijkse groei tussen 2011 en 2025 4,9 procent was. Het totale aantal bedrijven nam in deze periode met 96 procent toe.

• De trend van het groeiend aantal microbedrijven (minder dan 10 werknemers) zette niet door in 2025 (-1,0 procent). De gemiddelde jaarlijkse groei sinds 2011 was 6,3 procent. Het aantal microbedrijven is sindsdien ruim verdubbeld: van 3.285 in 2011 tot 7.755 in 2025. Het aandeel kleine bedrijven is daardoor tussen 2011 en 2025 gegroeid van 71 naar 86 procent.

• Het aantal bedrijven met een personeelsbestand van 10 tot 250 werknemers kromp in 2025 van 1.225 naar 1.190. De daling vond plaats binnen de klasse 10 tot 49 werknemers: van 895 in 2022 naar 860 in 2025. Het aantal bedrijven met 50 tot 249 werknemers bleef gelijk in dezelfde periode.

• De werkgelegenheid in de levensmiddelenindustrie concentreert zich in 2022 in de provincies Noord-Brabant, Gelderland, Zuid-Holland en Noord-Holland: 60 procent bevond zich in deze provincies (hierin zijn Utrecht en Zuid-Holland niet meegenomen vanwege het ontbreken van data voor 2022).

• De werkgelegenheid in de levensmiddelenindustrie steeg tussen 2021 en 2022 in alle provincies. In Zeeland (7 procent), Flevoland (5 procent), Drenthe (4 procent), Noord-Holland (4 procent), Overijssel (4 procent) en Limburg (3 procent) steeg de werkgelegenheid het sterkst. In Groningen (0,3 procent), Friesland (0,6 procent), Noord-Brabant (0,6 procent) en Gelderland (1 procent) was de stijging het minst sterk.