Nieuwe EU-wetgeving zware dobber voor mengvoergrondstoffen

Tijdens het Sector Event Herkauwers van AgruniekRijnvallei vorige maand in het Gelderse Wageningen werd duidelijk hoe de situatie op de markt van sojaschroot is. Harald Jans, inkoper mengvoergrondstoffen bij AgruniekRijnvallei, schetste de weg van de verschillende soorten soja en de daarbij horende prijsverschillen.

De verschillen tussen reguliere, non-gmo en biologische sojaschroot zijn in zijn ogen fors. Een ton biologische sojaschroot kost al snel richting de 89 euro per 100 kilo bij levering van 2 ton. De prijs hiervan is extra hoog, doordat deze, als gevolg van een andere winning, geconcentreerder is. De prijs van reguliere soja ligt rond de 34,30 euro. De prijs van VLOG-soja komt op 59 euro.

Jans: 'Een groot verschil, terwijl het product eigenlijk bijna hetzelfde is. Het zijn gescheiden stromen met ieder een eigen vraag-en-aanbodsituatie.'

Ontbossing tegengaan

Een belangrijk aandachtspunt voor de sector is de nieuwe EU-wetgeving om de wereldwijde ontbossing tegen te gaan. De EU Deforestation Regulation is op 1 januari 2025 ingegaan. De handhaving wordt vanaf 1 januari 2026 echt doorgevoerd. Bedrijven moeten dan tot op perceelniveau kunnen aantonen dat hun soja of palmolie niet afkomstig is van recent ontboste gebieden.

'Als in Nederland een schip met soja in de haven binnenkomt, dan is die soja wellicht afkomstig van meer dan tienduizend percelen. Dat moet allemaal in het systeem. Een hele klus om dit te registreren en te controleren. Het is nog steeds onduidelijk hoe dit wordt uitgevoerd en hoe dit wordt gecontroleerd en in sommige landen door wie dit wordt gecontroleerd', zegt de inkoper mengvoergrondstoffen.

Volgens Jans is de wet nog steeds niet helder. 'Er is veel onduidelijkheid over de exacte uitvoering. Hoe controleer je duizenden containers soja met data over herkomst, opslag en transport? Veel bedrijven zijn er nog niet klaar voor, zelfs overheden niet.'

De inkoper mengvoergrondstoffen weet dat er volop wordt gelobbyd, onder meer vanuit de veevoer- en transportsector, om de regels uit te stellen en deze te laten vallen onder de Omnibus-wetgeving. Die laatste wetgeving is er om duurzaamheidsregelgeving te stroomlijnen, de administratieve lasten voor bedrijven te verminderen en de efficiëntie te verhogen. 'Dat maakt het makkelijk de regelgeving uit te stellen of te versoepelen', stelt Jans.

'Het lijkt erop dat handelaren en transporteurs klaar zijn voor deze administratieve uitdaging. Het is de vraag of de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voldoende capaciteit heeft om dit te controleren. De eerste maanden zullen spannend zijn. Wat gebeurt er wanneer blijkt dat de papieren niet kloppen en een schip niet mag worden gelost? De regels veranderen en de tijd dringt', benadrukt de inkoper mengvoergrondstoffen.