Raad stemt in met nieuwe EU-richtlijn bodemkwaliteit

De Raad, waarin de regeringsleiders van alle lidstaten zijn vertegenwoordigd, noemt de richtlijn een belangrijke stap op weg naar gezondere en veerkrachtigere bodems en essentieel voor voedselzekerheid, schoon water en het milieu.

Het Europees Parlement stemt naar verwachting de komende weken ook in met de bodemrichtlijn. De lidstaten hebben na de inwerkingtreding drie jaar de tijd om de nieuwe regels nationaal in te voeren.

De richtlijn moet bijdragen aan het verbeteren van de veerkracht van de bodem, zorgen voor een beter beheer van verontreinigde locaties en zorgen dat er minder beslag wordt gelegd op grond. Daarbij gaat het ondoordringbaar afdekken met beton of asfalt en het verwijderen van de teelaarde voorafgaande aan bouwwerkzaamheden.

PFAS en pesticides

Daarnaast komen er EU-monitoringsystemen om de fysische, chemische en biologische toestand van de bodem te beoordelen. Lidstaten moeten regelmatig verslag uitbrengen aan de Europese Commissie en het Europees Milieuagentschap over de toestand van de bodemgezondheid, het ruimtebeslag en de verontreinigde locaties. Er zullen ook stappen worden genomen om opkomende verontreinigende stoffen zoals PFAS, pesticiden en microplastics te monitoren.

Gezonde bodems zijn cruciaal voor het behalen van de klimaatdoelstellingen, het tegengaan van woestijnvorming en bodemdegradatie en het behoud van biodiversiteit en de volksgezondheid. Volgens de beschikbare gegevens verkeert meer dan 60 procent van de Europese bodems in slechte staat. Bodemdegradatie verergert op veel plekken door niet-duurzaam landbeheer, verontreiniging en overexploitatie. In combinatie met extreme weersomstandigheden door klimaatverandering wordt dit proces versneld.

De Europese Commissie nam in november 2021, als onderdeel van de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030, al een nieuwe bodemstrategie aan. Het doel is dat alle bodems in de EU tegen 2050 in goede staat zijn. Maar er ontbrak specifieke EU-wetgeving om bodemdegradatie aan te pakken. Daarom kwam de commissie in 2023 met een voorstel voor de richtlijn Bodemmonitoring.

Boerenorganisaties, waaronder LTO Nederland, hebben zich altijd verzet tegen de bodemrichtlijn. Zij zitten niet te wachten op nieuwe EU-brede wetgeving en doelen. Bovendien vinden ze bodembeheer een activiteit met een sterk lokaal karakter en in Europa met grote onderlinge verschillen die het beste nationaal kunnen worden opgepakt.