Troonrede: stikstofaanpak moet door, meer regie op ruimte nodig

Het demissionaire kabinet zet het stikstofbeleid voort. Het wil de vergunningverlening weer op gang kan brengen. 'Dat is dringend nodig om meer huizen te kunnen bouwen, voor bedrijven die willen investeren, maar ook om werk te kunnen maken van de grootste onderhoudsopgave ooit aan wegen, bruggen en andere infrastructuur', zegt de koning.

In de troonrede verwijst de koning naar het startpakket Nederland van het slot dat afgelopen voorjaar is gepresenteerd. Het kabinet gaat door met de uitwerking daarvan. Uitgangspunt daarbij is dat landbouw, natuur en industrie met elkaar in balans worden gebracht en dat stikstofdoelen worden gehaald. 'In het besef dat voedselzekerheid van wezenlijk belang is voor de toekomst van ons land. Zeker in tijden van geopolitieke onrust', benadrukt de koning.

Omdat in het ruimtelijk beleid veel onderwerpen met elkaar samenhangen, is er meer regie nodig. Het gaat hierbij om woningbouw, natuur en het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. 'Denk ook aan Defensie, de energietransitie, verkeer en vervoer, en toekomstbestendige landbouw. In de Nota Ruimte komen deze thema's samen. Meer centrale regie is nodig om in de beperkte ruimte die er is, recht te doen aan alle belangen', aldus de koning.

Zeldzaam smalle basis

Het kabinet rust sinds het vertrek van PVV en NSC op een zeldzaam smalle basis. De koning roept alle partijen op om toekomstgericht te blijven handelen. 'Het kabinet is ervan doordrongen dat dit ook van zijn kant vraagt om een open, luisterende houding en om compromisbereidheid. Debat en verschil van inzicht horen bij een levende democratie. Maar wat er ook bij hoort, is de bereidheid elkaar over die verschillen heen op een volwassen manier de hand te reiken.'

De troonrede wijst op het benutten van de economische en bestuurlijke kracht van regio's om doorbraken te bereiken. De nadruk ligt daarbij op de woningbouw. Het kabinet stuurt de plannen voor de Nota Ruimte binnenkort naar de Eerste en Tweede Kamer.

Woningbouw kwam ook aan het begin van de troonrede aan de orde. Volgens de koning kennen de dagelijkse zorgen van mensen over werk, wijk en woning geen pauzeknop. 'Voor jongeren is een eigen woonruimte een cruciale stap op weg naar zelfstandigheid.'

Stikstofbeleid controversieel

Of dit kabinet Nederland nog van het stikstofslot kan halen, is vrij onzeker. De landbouwcommissie in de Tweede Kamer is van plan om een deel van het stikstofbeleid controversieel te verklaren. Daarvoor tekent zich een meerderheid af en dat zou demissionair landbouwminister Femke Wiersma ernstig belemmeren in de uitvoering van haar plannen.

Voorzitter Ger Koopmans van LTO Nederland laat in een reactie op de troonrede weten dat hij hoopt dat de stikstofplannen van dit kabinet geen verdere vertraging oplopen. 'Dankzij Prinsjesdag ligt de financiering van de landbouwplannen van minister Wiersma vandaag op tafel. Het zou onverantwoord zijn als de Tweede Kamer de voortgang op stikstof, dierwaardige veehouderij en mest nu blokkeert', stelt hij.

'Elke vertraging schaadt niet alleen onze boeren, maar onze hele economie en samenleving', vervolgt Koopmans. 'De koning benadrukte dat Nederland van het stikstofslot moet komen om te werken aan 'de grootste verbouwing van Nederland'. En het belang van voedselzekerheid in tijden van geopolitieke onrust.'