Bewegende vloer deert slapende biggen niet

Het Zweedse Moving Floor is tientallen jaren bezig geweest om het concept van de bewegende vloer geschikt te maken voor varkens. Dat bleek tijdens een bezoek aan de demostal. Het idee om te zorgen voor een continu schone vloer komt van Tommy Lindvall, de vader van de huidige directeur Peg Söderberg, en stamt uit eind vorige eeuw.

De varkenshouder vroeg zich tijdens een bezoek aan Afrika af waarom onder de enorme kuddes dicht op elkaar levende gnoes en andere wilde dieren niet voortdurend dierziekten uitbraken. 'Dat is logisch', werd Lindvall verteld. 'Ze zoeken elke dag een schoon stuk op om te eten en lopen vrijwel niet in hun eigen mest.' Lindvall had acuut spijt van de diepstrooiselstal die hij net had laten bouwen. 'Dat was natuurlijk helemaal fout', vertelt zijn dochter.

Het idee om te zorgen voor een voortdurend schone omgeving kende een lang ontwikkeltraject. Het moest een lopende band worden waarop de dieren stonden. De band werd dan steeds afgedraaid om schoon te blijven. Het was geen succes. De varkens bleken in staat om vrijwel elk materiaal te slopen. Daarom werd Moving Floor eerst geïntroduceerd bij kalveren.

De zoektocht naar geschikt materiaal voor toepassing in de varkenshouderij ging door. Uiteindelijk is een soort plastic gevonden die de varkens niet kapot konden krijgen. Na veel testen en het verkrijgen van een patent werden bestaande stallen van dertig tot honderd jaar oud omgebouwd naar een onderzoeksstal om alle noodzakelijke metingen te kunnen uitvoeren. Moving Floor werd in 2024 tijdens EuroTier gepresenteerd.

Dichte vloer voor bouwpakket

Het systeem is er voor kraamhokken, gespeende biggen en vleesvarkens. Het is in elke bestaande of nieuwe stal in te bouwen. Enige voorwaarde is een dichte vloer waarop het bouwpakket kan worden geplaatst. Het inbouwen van Moving Floor in een bestaande stal kost zo'n 450 euro per vleesvarkensplaats. Nieuwbouw van een traditionele varkensstal kost in Zweden circa 900 euro, uitgaande van 1,1 vierkante meter beschikbare ruimte per vleesvarken.

In de proefstal zijn een paar rondes gedraaid met kraamzeugen in vrijloophokken, iets wat in Zweden al langer verplicht is. De zeugen kwamen van een nabijgelegen bedrijf en gingen daar weer heen na het spenen van de biggen op een leeftijd van vijf weken.

Vanwege de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in Zweden heeft de eigenaar ervoor gekozen om geen zeugen meer heen en weer te brengen. Nu liggen in de kraamhokken alleen gespeende biggen. In de andere stal liggen de in totaal 312 vleesvarkens, verspreid over drie afdelingen.

De doorlopende band in de vloer van het hok schuift ieder uur een stukje op. Het afdraaien van de vloer gaat heel rustig. De varkens storen zich er totaal niet aan, meldt Söderberg. 'Ligt een koppel varkens te slapen op de vloer, dan blijven ze gewoon liggen. Ze kijken niet op of om.'

Robot doseert strooisel

De urine, mest en het strooisel vallen van de vloer af, komen in een dwarsgoot terecht en worden direct afgevoerd naar buiten. Van onderaf komt aan de andere kant van het hok een stuk schone vloer tevoorschijn. Een aan het plafond hangende robot doseert strooisel op het schone deel. Dat is dan gelijk ook de hokverrijking; de varkens gaan er direct mee bezig.

Het schone deel van de vloer blijft hierdoor schoon en de varkens urineren en mesten doorgaans aan de andere kant van het hok. Het strooisel kan stro zijn van een kwaliteit die geschikt is voor varkens of bijvoorbeeld een mengsel van stro en zaagsel. Bij gebruik van alleen stro gaat het in een week tijd om een baal van 300 kilo voor alle 312 vleesvarkens. Als er zaagsel bij in zit, dan is dat minder.

In de stallen meet het bedrijf zelf ieder kwartier het ammoniakgehalte in de afdeling. Daarnaast wordt onder supervisie van het Research Institutes of Sweden nogmaals de ammoniakuitstoot en ook het CO2-gehalte, geur en stof gemeten. Dit najaar komt er een demostal in Nederland, waar ook continu metingen worden uitgevoerd.

Ook zijn in de afgelopen periode van alle dieren – vanaf geboorte tot aan slacht – data verzameld over gewicht en beschadigingen. Inmiddels zijn zeventienduizend foto's gemaakt door onderzoeker en dierenarts Zahra Mohradi. Zij maakt beelden van de hoeven, de onderzijde en de buik van de varkens.

Weinig beschadigingen

Die opnamen worden vergeleken met beelden van varkens die opgroeien op een standaard halfroostervloer. De eerste indruk is dat er weinig beschadigingen zijn. Ook niet aan de lange krulstaart van de dieren, want in Zweden is het couperen van staart al verboden.

'Om staartbijten te voorkomen, is niet alleen een schone omgeving en het gebruik van strooisel van belang', stelt Söderberg. 'Het klimaat moet goed zijn, en vooral ook de voeding.' Varkens krijgen in Zweden doorgaans brijvoer uit de lange trog. Daarin zitten bijproducten en vaak zelf geteelde granen. In de demo-stal groeien de varkens 900 tot 1.000 gram per dag, met een voerconversie van 2,4 tot 2,6.

Doordat de vloer steeds opschuift en mest en urine hiermee samen met vervuild strooisel het hok uitgaan, blijven het hok en de dieren schoon. Dat bespaart tijd. Tijd die je normaal gesproken kwijt zou zijn aan het reinigen van het hok, stelt Söderberg. Een praktijk die in Zweden gebruikelijk is. De totale tijdsbesparing is zo'n 25 procent.