Nieuwe suikerbietenrassen zetten grote stap voorwaarts

Voor komend jaar zitten nieuwe suikerbietenrassen in de pijplijn die een grotere stap voorwaarts betekenen dan in de afgelopen jaren het geval is geweest. Dat stelt onderzoeker Martijn Leijdekkers van onderzoeksinstituut IRS.

Leijdekkers is een van de twaalf onderzoekers die op het veld de laatste resultaten delen tijdens de 'Praktijkdag BIET kennis' op WUR-proefboerderij 't Kompas in het Drentse Valthermond. Centraal staan strategieën voor gezonde bieten, onkruidbeheersing en het tegengaan van ziekten en plagen.

Veel potentie

Leijdekkers richt zich op rasontwikkeling. Hij ziet nieuwkomers met veel potentie. Normaal bedraagt de vooruitgang zo'n 1 à 2 procent per jaar. Maar wat er nu in de pijplijn zit, doet daar een flinke schep bovenop.

De IRS-onderzoeker signaleert twee potentiële nieuwe rassen met rhizoctoniaresistentie die tot nog toe op financiële opbrengst een index scoren van 105 en 107. Dat betekent dat deze rassen het aanzienlijk beter doen dan de standaardrassen die een index van 100 hebben.

Bij de aaltjesresistentie telt hij drie nieuwkomers die erbovenuit steken. Eén heeft na twee jaar onderzoek zelfs een financiële opbrengstindex van 110. De twee anderen scoren een index van 105.

Cercospora

Daarnaast zijn er een paar nieuwe rassen die een 9 scoren in de strijd tegen bladvlekkenziekte cercospora. Deze rassen zullen in veel gevallen 80 euro per pak bietenzaad meer kosten, schat Leijdekkers. Dat zijn deze rassen volgens hem dubbel en dwars waard voor telers die de laatste jaren veel schade door cercospora hebben gehad.

Door de grotere weerstand die deze suikerbieten bieden tegen de bladschimmelziekte, kan op zijn minst één bespuiting worden bespaard. In de meeste gevallen zijn twee bespuitingen minder nodig en soms zelfs drie.

Langer groen

Daarbij komt dat sterkere bieten langer groen blijven. Dat levert een belangrijke bijdrage aan extra tonnen bieten en suiker per hectare. De extra kosten van de robuustere rassen zijn makkelijk terugverdiend.

Bladgezondheid wordt steeds belangrijker, benadrukt Leijdekkers. 'Telers hebben steeds minder effectieve middelen tot hun beschikking en daarom wordt het bestrijden van de bladschimmels lastiger.'

Voor telers die veel problemen met cercospora hebben gehad, zijn de rassen met een 9 een uitkomst. 'Afgelopen jaar waren deze beperkt beschikbaar, maar er zitten wel veel rassen aan te komen die sterker zijn tegen bladschimmels.'

De onderzoeker waarschuwt daarbij wel dat ook de bieten met de hoogste resistentie tegen bladschimmels goed in de gaten moeten worden gehouden. 'Een index van 9 wil niet zeggen dat je helemaal niet hoeft te spuiten. Het advies blijft: zodra de eerste vlekjes zichtbaar zijn een bespuiting uitvoeren', aldus Leijdekkers.

'Sterker nog, je moet aan resistentiemanagement doen', voegt collega-onderzoeker Bram Hanse toe. 'Op tijd beginnen. Als je één vlekje vindt, kun je ervan op aan dat er nog veel meer aankomen. De eerste bespuitingen zijn het belangrijkst.'

Middelen afwisselen

De eerste bladvlekken openbaren zich in de loop van juli. Regen zorgt ervoor dat sporen vanaf de grond tegen de onderkant van het blad spetteren. 'De belangrijkste periode om te beginnen met de bestrijding van bladschimmels is nu', geeft Hanse de telers mee. Hij benadrukt dat telers de middelen goed moeten afwisselen. 'Twee keer hetzelfde middel achter elkaar in het schema levert uiteindelijk alleen maar een groter probleem op.'

Volgens de onderzoeker neemt de gevoeligheid van rassen voor bladschimmels met het jaar toe. 'Rassen zijn aan slijtage onderhevig. Rassen die nu een 7 scoren tegen bladschimmels, zakken met een aantal jaren terug naar een 6. Bladschimmels wennen aan een bepaalde weerstand en passen zich aan.'

Opbrengstschade

IRS-onderzoek heeft uitgewezen dat bladschimmels flinke schade veroorzaken in de bieten. Het rekenmodel dat in 2024 is ontwikkeld, voorspelt jaarlijks in Nederland een opbrengstschade van 500 tot 1.000 kilo suiker per hectare.

IRS-medewerker Ellen van Oorschot heeft op tafel een aantal bladeren en jonge bieten die door ziekten en plagen zijn aangetast. Sommige aantastingen zijn vers uit het perceel achter de tent. In de serie bladvlekkenziekten toont zij cercospora, pseudomonas, ramularia, roest en stemphylium.

'Stemphylium is de laatste jaren niet meer zo aan de orde', beantwoordt Van Oorschot een vraag van een teler. 'Daarvoor is de temperatuur te hoog en de luchtvochtigheid te laag.' Als laatste komt cercospora aan de beurt. 'Dat is tegenwoordig de grootste boosdoener wat bladvlekkenziekten betreft.'

Aphanomyces

Verderop toont IRS-onderzoeker Annet Doornenbal het effect van aphanomyces. Bij kiemplantjes wordt de jonge wortel aangetast. 'Tot het vierbladstadium zien we insnoering van de bieten.' Dat kan zo ver gaan dat er sprake is van afdraaiers, waarbij de plant van de wortel valt. 'Deze bodemschimmel doet de hele teelt schade', zegt ze. 'Die varieert van 0 tot 100 procent.'

Het suikergehalte van aangetaste, rotte bieten blijft op een lager niveau steken. Het probleem van aphanomyces doet zich vooral voor op gronden met een zuurgraad (pH) lager dan 6. 'Bekalken helpt. Zorg voor een goede ontwatering en vooral voor een voldoende hoge pH, dan is de schade een stuk lager.'