'Aardappelen en uien lang en energiezuinig bewaren is voor ons lonend'

Wanneer je het grote, opgeruimde erf van de hoofdlocatie van akkerbouwbedrijf Knijff Agro in Zeewolde oprijdt, ben je meteen onder de indruk van de imposante nieuwe bewaarloods. Het gebouw van 76 meter lang en 70 meter breed is niet te missen in het uitgestrekte Flevolandse polderlandschap.

De bewaarloods dient voor opslag van consumptieaardappelen en zaaiuien. Knijff Agro had al eigen bewaarcellen, maar huurde daarnaast meerdere opslagplaatsen in Zuidelijk Flevoland. Nu ze sinds het huidige bewaarseizoen de nieuwe loods in gebruik hebben, zijn ze minder afhankelijk van schuren van derden en heeft het bedrijf de product-opslag meer in eigen beheer.

Arbeidstechnisch gemakkelijker

Doel is om zoveel mogelijk aardappelen en uien te bewaren in de nieuwe schuur. Daardoor kan een andere eigen bewaarplaats op een nevenlocatie meer worden ingezet als werktuigenberging. Bijkomend voordeel is dat het arbeidstechnisch gezien ook makkelijker is om de producten zoveel mogelijk op één plek op te slaan.

Het plan is om de aardappelen en uien tot medio juni te bewaren, zegt mede-eigenaar Arie van der Knijff. 'Over de afgelopen jaren hebben we gemerkt dat langer bewaren financieel aantrekkelijk is. De producten van de relatief zware kleigrond op ons bedrijf zijn kwalitatief gezien geschikt voor lange bewaring. Een deel van de aardappelen en uien verkopen we op contract, de rest verhandelen we op de vrije markt. Zo proberen we risico's te spreiden.' Bij het bezoek half april is de bewaarschuur ongeveer half leeg.

Knijff Agro bewerkt dit jaar tussen 500 en 600 hectare akkerbouwgrond en teelt naast aardappelen en uien ook suikerbieten, mais, tarwe, erwten en wat ATR-pootgoed voor eigen gebruik. Daarnaast verhuurt het familiebedrijf land voor de tulpenteelt. Van de 160 hectare consumptieaardappelen en 95 hectare uien wil Knijff Agro zo'n 40 procent opslaan in de nieuwe bewaarloods. De rest wordt naar andere schuren gereden.

De nieuwe schuur is in augustus 2024 opgeleverd door Aannemersbedrijf Van den Heijkant. Er is plek voor 2.500 kuubskisten. De capaciteit voor losgestorte producten bedraagt 4.000 ton. Vijf cellen zijn bestemd voor de kistenbewaring en vier cellen voor losgestorte aardappelen en uien.

Tussen beide rijen cellen liet het bedrijf een breed opgezette laad- en losruimte van 1.000 vierkante meter plaatsen. De overkapping aan de voorkant van de schuur, die wordt gebruikt voor tijdelijk drogen en machineberging, heeft dezelfde oppervlakte. De loods heeft in totaal drie kappen en is voorzien van nokontluchting.

Stroomverbruik gehalveerd

Nu het eerste bewaarseizoen in de schuur er grotendeels op zit, kan geconcludeerd worden dat het stroomverbruik in verhouding zeker de helft lager ligt dan in de andere bewaarschuren, stelt Van der Knijff. Volgens hem komt dat door de goede isolatie van het nieuwe pand en energiezuinige technieken. De temperatuur en luchtvochtigheid zijn ook goed te sturen door de klimaatcomputer met energiemanagement.

'Voor het dak, de gevel en de wanden hebben we sandwichpanelen gebruikt van Hardeman Isolatie. De dakpanelen zijn 120 millimeter dik en de wandpanelen hebben een dikte van 100 millimeter. In de kistenbewaring zit een dubbelgewapende dichte betonvloer die ook goed is geïsoleerd. Tussen de bewapening zit een laag van 60 millimeter tempex', legt de ondernemer uit.

Ondergronds ventilatiesysteem

Het deel van de loods waar aardappelen en uien losgestort bewaard worden, is voorzien van een ondergronds ventilatiesysteem met roostervloer. De ruimte onder de vloer is 1,20 meter en de roosters stoppen een halve meter vanaf de drukwanden. 'Voor een betere luchtverdeling is het goed om een stuk van de wand af te blijven', geeft Van der Knijff aan. 'Wel hebben we gekozen voor de maximale cellengte van 30 meter.'

Voor de ventilatie heeft Knijff Agro besloten voor de installatie van 48 Air Control Max (ACM)-ventilatoren van machinefabrikant Tolsma-Grisnich. 'De ventilatoren zijn frequentiegeregeld en daardoor zeer energiezuinig', motiveert de ondernemer. 'Ze maken minder lawaai en zijn gebruiksvriendelijk. In onze andere bewaarschuren hebben we oudere ventilatoren ook vervangen door deze ACM-ventilatoren.'

Waar de eerdere 'energieslurpers' voor ventilatie voorheen altijd op vol vermogen draaiden, met onnodig gewichtsverlies van aardappelen en uien tot gevolg, zijn de ACM-ventilatoren goed te regelen. In elke bewaarcel hangen voelers en de ventilatoren zijn onafhankelijk van elkaar aan te sturen. 'Als je in één cel een nattere partij inschuurt, kun je de ventilatoren daar wat harder laten draaien', noemt Van der Knijff als voorbeeld. 'In een andere cel waar flink ventileren niet nodig is, zet je het vermogen een tandje lager. Dat vind ik een groot voordeel van dit systeem.'

Volgens de Flevolandse akkerbouwer hebben de ventilatoren tot dusver op maximaal 80 procent van het vermogen gedraaid. Alleen tijdens het inschuren en in de eerste periode daarna bliezen ze wat harder. 'Daarmee hebben we aanzienlijk stroom bespaard.' Overigens zijn ook de gaskachels voor bijverwarming frequentiegeregeld.

Mechanische koeling

Bij het bedrijfsbezoek is te zien dat in een groot deel van de kistenbewaring gebruik wordt gemaakt van mechanische koeling. Dat geldt niet voor de losgestorte bewaring; hier worden alleen ACM-ventilatoren ingezet. De ventilatoren, kachels, mechanische koeling en ventilatieluiken worden naar alle tevredenheid aangestuurd door de bewaarcomputer van Tolsma-Grisnich.

Wat verder opvalt op de hoofdlocatie van Knijff Agro in Zeewolde, is de accu vooraan op het erf en het grote aantal zonnepanelen op het dak van de nieuwe bewaarloods. Het zijn er 550. Met een totaal opbrengend vermogen van 240.000 kilowattuur per jaar zou dat genoeg moeten zijn voor de volledige energiebehoefte van de schuur.

De accu heeft een opslagcapaciteit van maximaal 200.000 kilowattuur en wordt opgeladen wanneer er overdag door de zonnepanelen meer stroom wordt opgewekt dan op dat moment in de schuur nodig is. De elektriciteit uit de accu kan 's nachts, als de zonnepanelen geen stroom opwekken, worden gebruikt in de bewaarcellen.

Omdat Knijff Agro pas komend najaar een vaste elektriciteitsaansluiting krijgt voor deze locatie, staat er voor nood een dieselaggregaat bij de accu. Die slaat aan bij een stroomtekort; dit gebeurt als het accupercentage beneden de 20 procent komt. 'Bij het indrogen hebben we de aggregaat drie keer af moeten tanken, omdat het stroomverbruik toen wat hoger was', vertelt Jacobine van der Knijff, dochter van Arie en een van de bedrijfsopvolgers. 'Sinds november draait de schuur op eigen stroom en heeft de aggregaat niet meer gelopen.'

Een noodaggregaat laten draaien zonder accu is volgens haar op deze locatie niet mogelijk. 'Bewaarcomputers zijn gebaat bij een gelijkmatige stroomaanvoer. Met alleen een aggregaat zijn de pieken en de dalen te groot.'

Wanneer de vaste stroomaansluiting in het derde kwartaal van dit jaar is gerealiseerd, wil het bedrijf stroom leveren aan de onbalansmarkt als er stroom 'over' is. 'Een module die is aangesloten op de accu kan daarmee rekening houden. Je kunt het zo instellen dat de accu vanaf een bepaalde elektriciteitsprijs mag gaan leveren', legt Jacobine van der Knijff de werking uit.