'Smart Fruit Hub zet Nederlandse fruitsector op polepositie'

'Op polepositie heb je meer kans om te winnen, dan wanneer je moet starten vanaf plaats nummer 17.' Algemeen directeur Adriaan Vis van Royal FruitMasters gebruikt de Formule 1 als metafoor om de investering in de Smart Fruit Hub te duiden. De nieuwbouw van een hoogbouwmagazijn van 23 meter hoog en nieuwe pakstations is bijna voltooid. Vandaag is de officiële opening.

De fruitsector verdient meer waardering, maar mag zelf ook wel wat trotser zijn

Adriaan Vis, algemeen directeur bij FruitMasters

Vis zit ontspannen achter zijn bureau in het hoofdkantoor van FruitMasters in Geldermalsen. Hij geeft een toelichting op de Gezonde Groei-strategie en de jaarcijfers van 2024. De groepsomzet van de coöperatieve afzetorganisatie was met bijna 304 miljoen euro vrijwel gelijk aan het voorgaande jaar. Het bedrijfsresultaat voor het betalen van afschrijvingen en belastingen (ebitda) steeg van 8,2 miljoen naar 9,3 miljoen euro.

Het uiteindelijke nettobedrijfsresultaat komt uit op een verlies van 5,8 miljoen euro. Dit is het gevolg van een eenmalige afschrijving op het automatiseringssysteem vanwege een gewijzigde digitale strategie.

Loopt de nieuwbouw op schema?

'Er moet nog één verwerkingslijn worden geplaatst, daarna zijn we klaar. Alles is mooi volgens de planning verlopen. Overigens is onze groeistrategie meer dan alleen de bouwactiviteiten in Geldermalsen. Het heeft ook betrekking op de werkprocessen en hoe we onze klanten beter kunnen bedienen met een mooi productportfolio en een groot afzetnetwerk.'

'Belangrijk vinden wij verder de ontwikkeling in de teelt. De uitdagingen zijn groot voor onze leden om steeds weer fruit van een hoge kwaliteit te kunnen aanvoeren. Daarom investeren we in onderzoek om oplossingen te vinden voor diverse knelpunten. Ook werken we aan de introductie van sterke conceptrassen die in het veranderende klimaat en ook met minder chemie goed te telen zijn.'

Hoe moet de Smart Fruit Hub resulteren in een beter rendement?

'In fases zijn nieuwe verwerkingslijnen al geïntegreerd in onze workflow. Doel is dat we een behoorlijke efficiencyslag gaan maken. We verwachten te groeien in verwerkingscapaciteit van 55 miljoen kilo hardfruit naar 80 miljoen kilo. Daarvoor gaan we de voorsortering en verpakking meer centraliseren. We besparen op aantal fte's. Dat zit vooral in de integratie van afdelingen waardoor afschaling van de flexibele schil mogelijk is. De stijging van de ebitda is een eerste aanwijzing van een verbeterd rendement.'

Is het gelukt om binnen het budget te blijven?

'Twee jaar geleden is de investering begroot op 62,5 miljoen euro en dat is ook gerealiseerd. Maar niet zonder slag of stoot. Inflatie en andere ontwikkelingen maakten de bouw duurder. De Smart Fruit Hub is uitgerust met de nieuwste technologie. De opslag in het magazijn en het interne transport zijn voor een deel onbemand en voor de kwaliteitsinspectie op de voorsortering gebruiken we nu kunstmatige intelligenatie.'

Toch is er een nettoverlies dit jaar. Wat is het verhaal achter dat automatiseringspakket?

'Het betreft een systeem waarin we de laatste tien jaar hebben geïnvesteerd, maar dat niet heeft gebracht wat we hoopten. Er is gekozen voor versneld afschrijven en verder te gaan met een verbeterde versie van het bestaande systeem. Probleem met automatiseren is dat prioriteiten snel veranderen. Nu blijkt kunstmatige intelligentie ineens belangrijk, terwijl we twee jaar geleden nauwelijks wisten wat dat was.'

Hoe is de afzet van fruit afgelopen jaar verlopen?

'Voor hardfruit hebben we een redelijk seizoen achter de rug met niet echt topvolumes, maar wel bovengemiddelde prijzen. De teelt van zachtfruit en steenfruit was uitdagender vanwege de weersomstandigheden. Dat zorgde voor een weinig stabiele aanvoer. De achterblijvende volumes zijn deels gecompenseerd door goede prijzen. In de aanvoer zien we dat het aanbod van hardfruit stabiliseert en van zachtfruit nog steeds toeneemt.'

'De handel blijft uitdagend, vooral ook omdat de marges in de keten onder druk staan vanwege toenemende kosten. Aan de vraagkant bij de retail leidt dat tot verregaande consolidatie. Er komen steeds grotere inkoopcombinaties. De gesprekken met de retail zijn soms pittig, maar constructief.'

Over consolidatie gesproken, waarom heeft het onderzoek naar samenwerking met Veiling Hoogstraten niets opgeleverd?

'Het komt erop neer dat we het niet eens konden worden over de vorm van samenwerking en het tijdpad dat we daarvoor wilden doorlopen. De visies waren te verschillend om de gesprekken voort te zetten. Eindconclusie voor ons is dat we Veiling Hoogstraten een fantastisch bedrijf vinden en ook dat we samenwerking met andere partijen in onze branche nooit uitsluiten.'

Hoe ziet u het perspectief voor de fruitteelt in Nederland?

'Ik merk dat er in de sector veel twijfel is. Er zijn minder opvolgers en er is onzekerheid over beleid. Op het gebied van verduurzaming en gewasbescherming zijn er veel uitdagingen. Toch is in onze beleving het glas halfvol. Vandaar ook dat we voor en samen met onze leden, ketenpartners en medewerkers de Smart Fruit Hub hebben gerealiseerd. Dit geeft een betere uitgangssituatie voor een mooie toekomst.'

Toch spreekt u in het jaarbericht ook over een zwart scenario. Wat bedoelt u daarmee?

'Het is vooral de zorg dat we niet dezelfde weg gaan als de visserijsector. Verder vind ik dat de fruitsector meer waardering verdient, maar zelf ook wel wat trotser mag zijn. We bieden mooie producten om te vermarkten en mogen dat wel wat meer uitstralen.'