Teelt van biologisch fruit is topsport, net als de afzet

'Het telen van biofruit is topsport en dat geldt ook voor het vermarkten ervan', zegt marktspecialist Tijn Bresser van adviesbureau The Category & Trade Company. 'Er zijn kansen in de markt, maar er is wel een structurele gedragsverandering nodig bij consumenten. Barrières zijn onder meer de hogere prijs en betrouwbaarheid van het aanbod.'

Bresser sprak onlangs op het Bio Symposium van BioMasters, de biologische tak van afzetorganisatie FruitMasters, op het Gelderse landgoed Mariënwaerdt in Beesd. Specialisten gaven daar hun visie op het perspectief voor de biologische fruitteelt in Nederland.

De uitdaging voor biologisch fruit is volgens Bresser een betere positie in het winkelschap, zorgen dat er voldoende aanbod is en dat biofruit voor iedereen betaalbaar is. Hij pleit voor een marktvorm waarbij de ketenpartijen meer samenwerken en beter op elkaar zijn afgestemd.

'Nu is de markt vooral volumegestuurd. De teler heeft aanbod en de retailer bepaalt de inkoopprijs. Voor perspectief op de langere termijn is het beter om te streven naar meer gesloten ketens met aanbod dat is afgestemd op de vraag uit de markt', legt Bresser uit.

CDA'er Elies Lemkes-Straver gaf in haar functie als voorzitter van de adviescommissie een toelichting op de voortgang van het Nationaal Actieplan 'Groei biologische markt en productie'. De pijlers van het plan zijn markt, productie en kennis & innovatie.

De markt moet een groei realiseren van 30 procent per jaar om de doelstellingen van 2030 te halen. Daarbij hoort een productie die in balans is met de toenemende vraag. Kennis & innovatie betreft de doorontwikkeling van de sector en begeleiding van omschakelaars.

Met cijfers laat Lemkes-Straver zien dat het actieplan zijn vruchten afwerpt, maar dat er ook nog veel moet gebeuren. Zo steeg de omzet van biologische producten de afgelopen vijf jaar met ruim 50 procent tot 1,7 miljard euro in 2024. Wel is het totale marktaandeel in 2024 slechts 4 procent en valt met name de groei in het laatste jaar tegen.

Onvoldoende uitbreiding

Sectormanager Bernd Feenstra van Rabobank ziet ook een stagnatie in de omzetgroei bij biofruit. Hij wijt dit aan de betere prijzen voor gangbaar fruit en prijsdruk bij met name bioperen. 'Verder zien we in de teelt meer uitdagingen, onder andere door klimaatverandering. Daarom is er minder animo voor omschakeling en onvoldoende uitbreiding van het biologische areaal.'

Aandachtspunt voor biotelers is volgens Feenstra het rendement. Hij vindt dat het ook in die sector mogelijk moet zijn om 40 ton van een hectare te plukken. 'Nederlandse telers hebben te maken met hoge kosten voor arbeid en grond. Daar hoort een goede productie bij. Het rendement in de gangbare teelt is met producties van 50 tot 60 ton gewoon gunstiger op dit moment.'

Mijlpaal in Nationaal Actieplan

Overigens stelt Feenstra dat het niet alleen negatief is dat de prijzen voor gangbaar en biologisch dichter bij elkaar liggen. Lemkes-Straver bevestigt dat en noemt het een mijlpaal in het Nationaal Actieplan dat veel retailers zich nu committeren aan biologische doelstellingen.

Supermarktketen Plus is een voorloper, met een omzetaandeel van 5 procent. Albert Heijn streeft voor het agf-sortiment naar een aandeel van 10 procent in 2026. Jumbo wil hetzelfde, maar neemt een jaar langer de tijd. Verder zetten ook Lidl en Dirk zich in voor meer aanbod van biologische versproducten.

'Dit is echt een doorbraak', vindt Lemkes-Straver. 'Voor de marktontwikkeling zijn we verder bezig met consumentencampagnes. En we maken gebruik van kwartiermakers voor meer afzet in de foodservice en bij afnemers in de horeca.'

Vergelijking met Duitsland

In de afsluitende paneldiscussie uiten biotelers hun zorgen over de omvang van hun sector en wordt de vergelijking gemaakt met Duitsland. 'Wij zijn het zwakste kindje van de klas en kunnen geen vuist maken', zegt een van hen. 'In Duitsland is het aandeel biofruit nu al meer dan 20 procent. Het grote verschil is dat zowel de overheid als de retail daar veel eerder de omschakeling zijn gaan stimuleren.'

De biologische teler geeft nog aan dat hij vreest voor oneerlijke concurrentie van aanbod uit andere EU-landen, als in Nederland de bioconsumptie toeneemt.

In zijn slotwoord verklaart businessmanager Peter van der Schoot van BioMasters dat de organisatie graag langjarige afspraken aangaat met biotelers. Verder stimuleert BioMasters fruittelers in omschakeling met een extra premie. 'En we streven naar vierkantsverwaarding van het biofruit. Dus niet alleen de A-kwaliteit, we zoeken ook goede bestemmingen voor reststromen.'