Melkprijs in één klap terug op het break-evenpunt

De kritieke melkprijs ligt op dit moment tegen de 48 cent per kilo aan. Dat is ongeveer de melkprijs die in november bij de meeste zuivelbedrijven wordt uitgekeerd. 'Dat is gemiddeld', legt Hans Scholte uit. Hij is sectorleider melkveehouderij en bedrijfsadviseur bij Flynth.

Dat betekent dat een deel van de melkveehouders een hogere kritieke melkprijs heeft en een ander deel een lagere. Scholte: 'De bedrijven met een hoge kritieke melkprijs en weinig financiële buffers ondervinden als eerste problemen.'

De sectorleider ziet dat veel bedrijven wel een financiële buffer hebben kunnen opbouwen. 'Toch zie je dat dit in de melkveehouderij vaak minder het geval is dan in de pluimvee- en varkenshouderij. Daar zijn ondernemers meer gewend aan prijsschommelingen en weten ze dat ze in goede tijden buffers moeten aanleggen voor slechte tijden.'

Hevigere schommelingen

Volgens Scholte hebben de laatste jaren wel aangetoond dat de prijsschommelingen in de melkveehouderij veel heftiger zijn dan in het verleden. Zijn belangrijkste advies voor melkveehouders is dan ook om voor grotere financiële buffers te zorgen. 'Dat is de rode draad.'

Op dit moment zijn de voerkosten wat lager, maar andere kosten blijven stijgen, geeft Scholte aan. 'Arbeid bijvoorbeeld, maar ook de gemiddelde prijs die een melkveebedrijf in Nederland betaalt voor rente. Er komen steeds meer bedrijven bij die nu met een nieuwe contractduur tegen een hoger rentepercentage lenen. Dus de kritieke melkprijs zal ook komend jaar weer iets stijgen.'

Al met al zal het nieuwe jaar met wat meer financiële zorgen beginnen dan dit jaar, is de verwachting. De derogatie wordt nog verder afgebouwd: van 190 kilo naar 170 kilo stikstof per hectare uit dierlijke mest. Bovendien zal de melkveehouderij niet onder het nieuwe sectorale fosfaatplafond blijven. Generieke korting voor fosfaat hangt daardoor boven de markt.

Zuivelspecialist Tom Booijink van RaboResearch spreekt van 'een heftige prijsdaling' in de afgelopen maanden. Dat heeft volgens hem te maken met de grote productiestijging in veel landen. 'Ik werk al vijftien jaar in de zuivel, maar productiestijgingen van 5, 6 en 7 procent ten opzichte van een jaar eerder heb ik niet vaak meegemaakt.
Booijink hield al wel rekening met het feit dat de productie zou kunnen stijgen. 'Zo waren er al signalen dat het afkalfseizoen later zou zijn als gevolg van het blauwtongvirus vorig jaar. Maar dat het dit effect had, hadden we niet verwacht.'

Lagere voerprijzen

Het is volgens Booijink nog steeds lonend om hard te melken. 'De voerprijzen, en daarmee een deel van de kostprijs, zijn een stuk lager dan vorig jaar. Met deze prijsdaling is de marge wel een stuk kleiner geworden', zegt de specialist. RaboResearch verwacht dat de voerprijzen nog een tijd wat lager kunnen blijven. De oogsten zijn wereldwijd doorgaans goed.

Op dit moment is de melkproductie nog niet echt gedaald. Booijink: 'In de laatste weken van oktober zien we in Duitsland nog een productiegroei van 6 procent en in Frankrijk van 5 procent, ten opzichte van dezelfde weken in 2024. In Nieuw-Zeeland is mogelijk wel wat aan de hand. Daar zijn stormen geweest en irrigatiesystemen voor weiden zijn beschadigd. Dit kan effect hebben op de melkaanvoer.'

Ook zuivelanalist Jurriën Scheepstra van ZuivelNL wijst op de hoge melkproductie wereldwijd. 'Er is nog heel veel melk. Niet alleen in Europa, maar ook in de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland en Zuid-Amerika. Ongebruikelijk hoge volumes in onze regio door de late afkalfperiode na de blauwtongepidemie. De hoge productiecijfers beloven ook voor Nederland niet veel goeds in oktober.'

De grote daling van de boterprijs lijkt er wel uit en ook de mageremelkpoederprijzen stabiliseren. 'Er is al veel van de boterprijs af. Tussen eind juni en eind oktober is de prijs 30 procent in waarde verloren. De prijzen schommelen steviger dan in de afgelopen jaren, maar wel op een aanzienlijk hoger niveau dan de jaren ervoor', aldus Scheepstra.

Zuivelmarktkenner en beleidsspecialist Internationaal Klaas Johan Osinga van LTO Nederland wijst op de aanstaande feestdagen. 'We komen nu in de tijd dat veel partijen de inkopen voor de feestdagen achter de rug hebben. Traditioneel is dat een mindere en rustige periode voor de zuivelmarkt. Er wordt minder gekocht. Ik denk dat we deze periode door moeten komen en dat er dan hopelijk een nieuw evenwicht en herstel in de markt komt.'