Marktmeester maakt het grote verschil in PotatoNL

Het uiterlijk van PotatoNL is nog precies hetzelfde en elke week verschijnt een mail waarin dezelfde informatie staat. De vormgeving, de indeling van categorieën; er is geen enkel verschil.

Wat is er dan wel anders? En waarom heeft het zolang geduurd voordat de participerende partijen het eens konden worden over een andere opzet? Heeft al dat gesteggel wat opgeleverd?

Voor de antwoorden gaan we terug in de tijd. PotatoNL is in 2017 opgericht om alle partijen bij elkaar te krijgen. Telers, verwerkers en handelaren kregen een plek aan de onderhandelingstafel. Elke week werd gediscussieerd op welk niveau de noteringen moesten worden vastgesteld. Dat werd dan wel gedaan aan de hand van gedane zaken in de afgelopen week.

Stevige discussies

Iedereen kon zijn zegje doen aan de onderhandelingstafel. Dikwijls werd stevig gediscussieerd. Ter ondersteuning daarvan zijn ook heel wat transacties op tafel gekomen. Zeker in periodes waarin weinig transacties tot stand kwamen, was het voor alle partijen lastig om tot een notering te komen.

Langzaam maar zeker kwam aan de oppervlakte dat enkele participanten van PotatoNL moeite begonnen te krijgen met de manier waarop werd genoteerd. De oude werkwijze voldeed volgens de PotatoNL-voorzitter weliswaar aan de mededingingswetgeving, maar juridische afdelingen van de internationaal opererende fritesindustrie zagen grote risico's in de manier waarop de aardappelnoteringen tot stand kwamen.

Hoewel alle betrokken partijen aangaven dat de notering van PotatoNL van grote waarde was, heeft het nog een halfjaar geduurd voordat er consensus werd bereikt over een nieuwe noteringswijze.

De oplossing werd gevonden in de aanstelling van een marktmeester. Deze spil in het raderwerk van PotatoNL moet ervoor zorgen dat de risico's van de manier van noteren tot het verleden behoren.

Individuele gegevens

Verhitte discussies aan de onderhandelingstafel zijn daarmee verleden tijd. De marktmeester verzamelt informatie van diverse partijen en bepaalt zelf de notering. De leden van de vereniging van aardappelverwerkers Vavi leveren individueel hun gegevens in, net als de leden van de Nederlandse Aardappel Organisatie. Vervolgens komen van telerszijde ook gegevens bij de marktmeester terecht, via de beurs LNCN in Emmeloord en die in Goes.

In juridische zin is BO Akkerbouw de marktmeester. Deze brancheorganisatie heeft op voordracht van de stuurgroep PotatoNL Watze van der Zee als marktmeester benoemd. Hij verzamelt alle gegevens zodat er geen direct contact is tussen de deelnemende partijen.

Positieve ervaringen

De ervaringen met de nieuwe werkwijze voor de totstandkoming van de PotatoNL-noteringen zijn tot nu toe positief. Opvallend daarbij is dat er sprake is van een bredere inbreng van prijzen dan in het verleden. De situatie in de markt geeft dit ook aan.

PotatoNL startte op 6 januari met de nieuwe methode. Een paar weken later bleek dat Belgapom te maken had met eenzelfde probleem. Eind januari maakte de Belgische vereniging van aardappelverwerkers en -handelaren bekend dat de manier waarop de 'prijzencommissie' de notering samenstelde is aangepast.

Het nieuwe noteringsreglement heeft de Belgische Mededingingsautoriteit doen besluiten het onderzoek naar de Belgapom-notering stop te zetten. Belgapom heeft de autoriteit de garantie gegeven dat ze mogelijke afstemming van de inkoopprijs voor fritesaardappelen voorkomt.

Uitwisseling van informatie wordt in de nieuwe werkwijze van de Belgische vereniging tegengegaan door een digitaal systeem. Individuele informatie van ieder commissielid wordt in dat systeem anoniem ontvangen en verwerkt.