Vast rijpadensysteem is nog niet praktijkrijp

'De grote effecten zie je vooral op de lange termijn', stelt Joost Rijk, bedrijfsleider van Wageningen University & Research (WUR) Open Teelten in het Flevolandse Lelystad en betrokken bij de Boerderij van de Toekomst, onderdeel van WUR Open Teelten. Op deze experimentele proefboerderij wordt sinds 2020 geëxperimenteerd met het vaste rijpadensysteem in combinatie met strokenteelt.

'De stroken van 3 meter zijn praktisch goed werkbaar. We reserveren zo'n 15 centimeter voor het vaste rijpad. Dat is dan ook echt enorm bereden', ziet Rijk. Ook het rooiwerk doet de WUR op rupsen. 'Je houdt in de teeltbedden perfecte grond over. Het wordt goed doorwortelbaar en er staan nooit plassen op het land', constateert hij na vijf teeltjaren. Op de Nationale Bodemtop onlangs in het Overijsselse Zwolle besprak Rijk met telers en erfbetreders de bevindingen over het teeltsysteem.

Als grootste voordelen van het werken vanaf vaste rijpaden noemt de WUR-bedrijfsleider als eerste het extra aantal werkbare dagen. 'Je kunt in het voorjaar soms bijna een week eerder terecht in vergelijking met een conventioneel teeltsysteem. Dat is waardevol, omdat het in de toekomst door meerdere factoren steeds lastiger wordt om op het cruciale moment de juiste werkzaamheden uit te voeren.'

Praktische bezwaren

Daarnaast ervaart Rijk dat de gewasopkomst beter is en dat de bodemstructuur erop vooruitgaat. Ook zijn de bewerkingskosten per hectare lager. Maar het lijstje met nadelen is langer. Het vaste rijpadensysteem heeft vooral praktische bezwaren en ook moest de WUR vier trekkers verbreden. 'Reken voor de ombouwkosten grofweg 25.000 euro per trekker', zegt de bedrijfsleider.

De mechanisatie is vaak te breed is voor wegtransport. Dat maakt het teeltprincipe voor akkerbouwers met veel verafgelegen percelen direct al minder interessant. Rijk: 'Terugvallen op loonwerkers kan niet, want die hebben de mechanisatie niet op een rijpadensysteem ingericht.' Overigens is ploegen bij dit principe onmogelijk. Niet ploegen maakt vooral de uienteelt uitdagend omdat onkruid(zaad) niet kan worden ondergewerkt.

Regionaal oppakken

Wil het rijpadensysteem op grotere schaal een kans van slagen hebben, dan moet het principe in ieder geval regionaal worden opgepakt, blijkt uit de bespreking in de zaal. 'Neem de lokale loonwerker dan mee in het geheel, zodat dit bedrijf de mechanisatie erop kan aanpassen.'

Om verder te komen met het vaste rijpadensysteem vinden de aanwezige telers en erfbetreders dat er nog meer onderzoek moet worden gedaan naar de voor- en nadelen van het systeem. Daarnaast stellen ze voor praktijkpilots uit te voeren bij gewastelers in diverse teeltgebieden in Nederland.