Meerwaarde voor 'tuinbouwafval' in panelen

Postma rondde begin dit jaar het tweejarige project 'Biomaterialenfabriek' af. Met steun van Greenport West-Holland en CityLab010 van gemeente Rotterdam onderzocht ze of het mogelijk was om lokale, plantaardige reststromen om te zetten in panelen voor de interieur- en meubelbranche.

'Als dochter van een biologisch-dynamische melkveehouder in Friesland bouwde ik als kind al hutten met maaisel uit sloten, waaruit de interesse in plantaardige materialen volgde', zegt Postma. Ze deed de opleiding industrieel product ontwerpen, wat aansloot bij haar affiniteit met innovatieve materialen om producten te verbeteren.

Circulaire economie

Het moederschap in 2016 maakte haar bewuster van klimaatverandering en de gevolgen voor de biodiversiteit. Postma vroeg zich af hoe ze zelf bij kon dragen aan oplossingen en kwam zo op het idee om reststromen in te zetten als grondstof als onderdeel van een circulaire economie.

In 2018 stopte Postma met haar werk bij een verpakkingsbedrijf en onderzocht hoe ze uit vezelhoudende maaisels bouwmaterialen kon maken. In eerste instantie deed ze dat vanuit BlueCity in Rotterdam, waar pioniers werken aan het opbouwen van een circulaire economie, en vanaf 2021 samen met studenten van Hogeschool Rotterdam.

Willem Kemmers, projectleider biobased van Greenport West-Holland, hielp Postma om subsidie aan te vragen bij provincie Zuid-Holland en CityLab010. 'Ook kon ik haar in contact brengen met tuinders die reststromen beschikbaar hadden.'

In zijn ogen is het niet meer van deze tijd om bijproducten als stengels en bladeren als afval te 'framen' en daarmee een potentiële markt om zeep te helpen. Kemmers schetst dat er veel vraag is naar groene producten en dat de denktrant bij omgevingsdiensten begint te veranderen, zeker omdat de reststromen die Postma gebruikt, bestaan uit schoon en veilig materiaal.

Freesiastro

Kemmers, die is opgegroeid in Honselersdijk, bracht Postma in contact met zijn plaatsgenoot Marko Penning van Penning Freesia. Daar komt jaarlijks zo'n 60.000 kilo vezelrijk freesiastro vrij. Dat bestaat uit gewasstengels en -bladeren. Dat stalt het bedrijf nu bij een boer, die het als stalvulling gebruikt. 'Maar we zijn al een aantal jaren op zoek naar nieuwe, waardevolle toepassingen, zoals bijvoorbeeld in bloempapier', zegt Penning.

Daarom vond de directeur van Penning Freesia het interessant om met een klein deel van het freesiastro mee te werken aan het project van Postma. Hij ziet zeker toekomstmogelijkheden. 'Je moet tenslotte ergens beginnen.'

Het project 'Biomaterialenfabriek' heeft een proces opgeleverd voor het maken van dunne panelen die bestaan uit 45 procent natuurvezel uit lisdodde, sorghum, zonnekroon, riet- en grasmaaisel en tuinbouwreststromen, zoals freesiastro en reststromen uit de rozenteelt, 45 procent cellulose gemaakt uit olifantsgras en 10 procent natuurlijk bindmiddel.

Verwaarding

'Niet alle reststromen zijn geschikt en elk afzonderlijk materiaal vraagt om specifieke perscondities', legt Postma uit. Nu het project is afgelopen, gaat VanHier verder met het opschalen van de platen naar grotere formaten. Kemmers schetst dat Greenport West-Holland de ontwikkelingen blijft ondersteunen, omdat de verwaarding van reststromen kan leiden tot inspiratie en een verandering van denkwijze.

Het plaatmateriaal van VanHier heeft Postma BioM gedoopt. Het is vormbaar, buigbaar en krasvast en geschikt voor binnengebruik, bijvoorbeeld als biolaminaat. Het houdt CO2 vast, is recyclebaar en composteerbaar en kan worden afgewerkt met natuurlijke kleurcoatings.

De huidige panelen zijn maximaal 61 bij 61 centimeter groot. Voor de toepassing van de materialen werkt de start-up onder andere samen met het Hout- en Meubileringscollege in Rotterdam. Verder heeft VanHier een aantal marktpartners in de interieurbouw, waaronder Triboo in Zevenhuizen, die circulaire kantoorinrichting produceert, en Nowa Kitchen in Ridderkerk, die circulaire keukens maakt voor sociale huurwoningen en kantoren.

Nichemarkt

Om de afzet uit te breiden, wil Postma ook platen van 1 bij 2 meter kunnen maken voor onder andere tafel- en bureaubladen en keukenkasten. Daarvoor heeft VanHier grotere machines nodig. 'Hoewel het nu nog een nichemarkt is, is er veel vraag naar van interieurarchitecten en wordt het commercieel haalbaar om onze productielijn uit te breiden', verwacht de ondernemer.

Postma is op zoek naar investeerders om het machinepark daarvoor geschikt te maken en het team van vier personen, die grotendeels parttime werken, uit te breiden. In de toekomst wil ze met meer marktpartners samenwerken om de kwaliteit van de platen, gericht op een specifieke toepassing, te verbeteren. Daarbij kan de glastuinbouwsector helpen door de reststromen in grotere volumes aan te leveren.