Boeren tegen Adema: 'U moet zich schamen dat wij ons zorgen maken'

De toon van de bijeenkomst in het Overijsselse Zwartsluis is woensdagavond meteen gezet. Hier zitten geen boeren die gelaten komen luisteren naar de minister. Dit zijn ruim honderd boeren die zich onder druk gezet voelen en die op een kritische manier hierover met Adema in gesprek willen.
Onder het toeziend oog van een aanzienlijk legertje journalisten. Zelfs de NOS is afgereisd naar de Kop van Overijssel in de hoop Adema live in het achtuurjournaal te interviewen, maar dat lukt de omroep niet. De minister is later ter plekke dan de NOS had gehoopt.

Casual gekleed in een blauwe pullover en spijkerbroek treedt Adema de boeren met open vizier tegemoet. Ze zitten vol met vragen. Als een volleerd moderator bewaakt Kemp de orde. Hij zorgt ervoor dat iedereen die een vraag heeft, deze ook kan stellen.

PAS-melders

Bondig moet het wel en dat vraagt Kemp ook van de minister, die zegt 'altijd te luisteren naar de voorzitter'. Onvriendelijk wordt het tijdens de avond nooit, al lukt het één boer om Adema zichtbaar te ergeren als hij hem vraagt hoe deze zijn avondgebedje kan opzeggen, terwijl de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders nog niet zijn gelegaliseerd.

Een andere boer somt op hoe hij boert, met alle benodigde vergunningen en milieumaatregelen, en zich toch zorgen maakt om de toekomst. 'Daar moet u zich voor schamen', werpt hij de minister toe.

Goede vragen

De vragen van de boeren bestrijken een breed scala. Volgens de minister zijn het 'goede vragen' en hij is 'blij dat deze vraag wordt gesteld'. Natuurlijk willen de boeren wat weten over het landbouwakkoord en de termen piekbelasters, PAS-melders, derogatie en stikstof komen om de haverklap voorbij.

Net als de naam Johan Remkes. Adema verwijst in zijn beantwoording met regelmaat naar de man op wiens adviezen het kabinet nu bouwt aan de toekomst van de landbouwsector.

Medio 2024

Of de minister kan toezeggen dat alle PAS-melders aan het eind van de kabinetsperiode zijn gelegaliseerd, er geen vergunningen zijn ingetrokken en niet tot onteigening is overgegaan, vraagt Kemp aan Adema. 'We werken hard aan een stevige regeling. De handhaving van PAS-melders in Overijssel doet pijn', zegt Adema. Medio 2024 moeten PAS-melders zijn gelegaliseerd, belooft de minister. Een half jaar eerder dan wettelijk is vastgelegd.

Waarom kunnen niet alle PAS-melders direct een vergunning krijgen, wil een van de boeren weten. 'Dat geeft geen kilo meer uitstoot. Die is er namelijk al', motiveert hij zijn vraag. Adema had gewild dat het zo eenvoudig was, bezweert hij. Maar juridisch houdt dat geen stand, legt hij uit. 'En ik hecht veel waarde aan onze rechtsstaat.'

Beschermde status

Een boer vraagt de minister om een beschermde status voor landbouwgrond. 'Om deze te beschermen tegen de oprukkende natuur', voegt hij er tot vermaak van de aanwezigen in de zaal aan toe.

Op dat laatste gaat Adema niet in, maar hij zegt wel dat landbouwgrond niet het kind van de rekening mag worden van de druk op grond die er is in ons land. Of zoals hij het zelf omschrijft: 'De landbouw mag niet aan de laatste mem komen te hangen.'