Cruijsen: 'Biologische melkveehouderij past goed rondom Natura 2000'

Wie zoekt naar het hoofdkantoor van biologische zuivelcoöperatie EKO-Holland, kan daar maar beter mee stoppen. Een kantoor is er niet. Er is geen directie en een werkorganisatie is nergens te bekennen. Het werk wordt gedaan door de negen bestuursleden met wat ondersteuning vanaf hun eigen boerderij.

Wij hebben een harde voorwaarde: landbouwgrond moet in de landbouw blijven

René Cruijsen, voorzitter EKO-Holland

De boerderij van voorzitter René Cruijsen (62) lijkt daarbij wel het zenuwcentrum te zijn. Zijn telefoon gaat continu. Hij heeft zojuist met een belangrijke afnemer afgesproken dat er volgende week 5 procent minder melk wordt geleverd. Door de droogte wordt er nu minder melk geproduceerd. 'Zo gaat dat elke week', zegt Cruijsen. 'Op dinsdag maken we afspraken over de levering van volgende week.'

EKO-Holland werd op 26 augustus 2002 opgericht en bestaat dus twintig jaar. Aan de oprichting ging een acute noodsituatie vooraf. Swenty Milk in het Limburgse Born ging failliet. Samen met drie andere melkveehouders zocht Cruijsen een oplossing. Die werd gevonden in de oprichting van EKO-Holland. Wat startte met 23 melkveehouders, is uitgemond in een coöperatie met 270 melkveebedrijven.

Hoe staat de coöperatie er nu voor?

'Goed. We begonnen met 23 leden die 10 miljoen kilo melk produceerden. Nu zitten we aan 270 leden die bij elkaar 140 miljoen kilo melk op jaarbasis leveren. Maar we zijn vooral ook een hechte club mensen die betrokken is op elkaar. We hebben twee keer per jaar een ledenvergadering en eens per jaar een EKO-Hollanddag. Dat zijn goedbezochte bijeenkomsten.

'De meeste leden kennen elkaar. We zijn een familiecoöperatie. Doordat de afzet is geregeld, kunnen 270 families leven van de verkoop van melk. Ik word er blij van dat ik elke maand 5 miljoen euro aan onze leden kan overmaken.'

De prijs van gangbare melk is dicht bij die van biologische komen te liggen. Is dat geen probleem?

'De biologische zuivelmarkt is een andere dan de gangbare. De gangbare zuivelmarkt wordt grotendeels bepaald door de wereldmarkt, door kaas, poeder en boter. De biologische markt veel meer binnenlands met een meer stabiele afzet. De prijzen stijgen daardoor geleidelijk. Op dit moment is de prijs voor biologisch melk 65 euro per 100 kilo.'

In supermarkten ligt het nu ook dicht bij elkaar.

'Dat is waar. In het verleden was het verschil per liter vaak 20 eurocent. Nu is biologische melk in de supermarkt gemiddeld nog maar 2 à 3 cent duurder. Dit is juist een positieve ontwikkeling. Voor consumenten zijn er nog maar weinig argumenten over om geen biologisch te kopen. Voor de prijs hoeven ze het niet te laten. We zien dan juist nu ook een harde groei in de vraag naar biologische zuivel. Dat wordt daardoor veroorzaakt. Voor meer consumenten is het aantrekkelijk om biologisch zuivel te kopen.'

Toch willen jullie het aanbod niet te hard laten groeien. Schaarste is toch gunstig?

'Te veel aanbod is niet goed, maar te weinig ook niet. We willen wel aan de vraag kunnen voldoen. Wij zijn altijd aan de optimistische kant gaan zitten met het toelaten van nieuwe leden. In de praktijk bleek tot nu toe dat die vraag er altijd kwam. We hebben altijd kunnen inzetten op geleidelijke groei. Dat geldt nu nog steeds. Er is ruimte voor nieuwe biologische melkveehouders.'

Wie zijn jullie afnemers?

'Dat zijn tegenwoordig vrijwel alle grote supermarktketens: Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Superunie. Ook een partij als A-ware voor producten als poeder en kaas. In het begin liep het best stroef. We maakten zelf afspraken met fabrieken. Totdat in 2008 Albert Heijn zaken met ons ging doen. Zij waren de eerste supermarktketen die de melk rechtstreeks bij ons ging inkopen en de verwerking er zelf bij ging regelen.

'Jarenlang kenden we een groei van zo'n 10 procent. Rond 2008 sloot zich een flink aantal melkveehouders bij ons aan die nog in de wacht stonden om biologische melk te kunnen leveren aan FrieslandCampina.'

De problemen in de sector, zoals stikstof, raken de biologische melkveehouderij toch ook?

'Jazeker, maar tegelijkertijd kan de biologische melkveehouderij ook een belangrijke oplossing zijn, zeker voor stikstof. Natuurlijk hoeft niet iedereen biologisch te worden. Je kunt ook gangbaar op een extensievere manier gaan boeren. Maar de biologische melkveehouderij past goed rondom Natura 2000, voor extensivering. Wij willen graag praten met de overheid en andere partijen wat onze sector kan betekenen om stikstof te verminderen. Maar we hebben een harde voorwaarde: landbouwgrond moet in de landbouw blijven. Anders is het een onmogelijke opgave.'

Waarom is dat zo belangrijk?

'Als melkveehouderij hebben we nu eenmaal eerder meer dan minder grond nodig om alle opgaven te kunnen realiseren. Als bestaande landbouwgrond natuur wordt, dan komt daar na een aantal jaren ook weer een opgave op om de natuur te beschermen. De energietransitie is er ook zo een. Ik vind het onbegrijpelijk dat met alle opgaven die we hebben en de schaarste aan grond er landbouwgrond wordt gebruikt voor zonnevelden.'

Kan elke melkveehouder biologisch worden?

'Biologische melkveehouders zijn vaak wel een ander type ondernemer. Minder op groei gericht. Het moet ook passen bij de plek en het bedrijf. Het is bovendien wat lastiger boeren, onder meer doordat je geen kunstmest kunt gebruiken. Dat vraagt om wat meer creativiteit, maar er is een goed verdienmodel.'