WUR-onderzoekers: 'Nulemissie kan leiden tot ophoping middelen'

Bij echt gesloten telen, dus zonder lozen, kunnen stoffen in het gietwater die niet of nauwelijks door de plant worden opgenomen of in het watersysteem worden afgebroken, geleidelijk oplopen. Wanneer overmaat schaadt, is het zaak om dat in de gaten te houden, stellen de onderzoekers.

'Daarbij doelen we vooral op producten die telers bewust toevoegen om de vorming van biofilm in het watersysteem te voorkomen of om pathogenen te verwijderen', zegt Erik van Os van Wageningen University & Research. Hij voerde het project samen uit met collega Ineke Stijger.

Chloorbleekloog

Bekende voorbeelden van dergelijke middelen zijn chloorbleekloog en gestabiliseerde en ongestabiliseerde waterstofperoxide, maar ook oppervlaktereinigingsmiddelen als Virkon-S, Menno Florades en Jet 5. 'We weten nauwelijks in hoeverre deze middelen zich in gesloten watersystemen ophopen en of zij dan schade veroorzaken', geeft Van Os aan.

'Om daar meer inzicht in te krijgen, moest er eerst een geschikte toetsmethodiek komen. Bij voorkeur een snelle en praktische methode, want dat is wat telers nodig hebben als zij vermoeden dat er iets aan de hand is.'

Betaalbare methode

De onderzoekers namen verschillende methodieken onder de loep en beoordeelden deze op effectiviteit, reproduceerbaarheid, tijdsduur en kosten. De phytotoxtoets was het meest aantrekkelijk. Deze is gebaseerd op het laten kiemen van tuinkers-, gele mosterd- en sorghumzaad in verschillende oplossingen. Volgens dat principe kunnen al na 72 uur effecten worden gemeten en gerapporteerd, stelt Van Os vast.

De methode kan routinematig worden uitgevoerd en is daardoor betaalbaar. Uit de phytotoxtoets is naar voren gekomen dat chloorbleekloog en enkele andere reinigingsmiddelen zorgen voor aanzienlijke groeiremming op de wortels en scheuten van de gekiemde plantjes.

Groeiremming

Ontsmettingsmiddelen als waterstofperoxiden geven geen groeiremming als de concentratie lager of gelijk is aan de geadviseerde concentraties. Hogere doseringen waterstofperoxiden geven wel kans op groeiremming. Ozon geeft noch groeiremming, noch een groeistimulans, ondanks de zeer hoge zuurstofconcentraties van 20-30 milligram per liter bij de gewassen met de phytotoxtoets.

Binnen het project konden niet alle producten en concentraties van reinigings- en ontsmettingsmiddelen worden onderzocht. De onderzoekers geven aan dat dit in de toekomst per product wel op aanvraag kan worden uitgevoerd met deze testmethode.

Zorgvuldig spoelen

De bevindingen onderstrepen het belang van zorgvuldig spoelen met schoon water na een grondige reinigingsbeurt van leidingen en druppelaars met de onderhavige middelen, bijvoorbeeld na de teeltwisseling, aldus de onderzoekers.